Skip to main content
Normal View

Dáil Éireann debate -
Wednesday, 10 Nov 1999

Vol. 510 No. 4

Written Answers. - Pinsean Baintrí.

Trevor Sargent

Question:

123 D'fhiafraigh Mr. Sargent den Aire Airgeadais an nglacann sé leis go mbíonn deacrachtaí airgid ag baintreach a bhfuil ceathrar leanbh óg acu agus nár cheart cáin a ghearradh ar an gcuid den phinsean a íoctar go hindíreach leis na leanaí sa chlann, ag cur san áireamh go mbíonn foirm na liúntas saor ó cháin ag gach leanbh agus nár cheart airgead an linbh a mheas mar ioncaim an tuismitheora; agus an mbéadh sé sásta buaileadh le baintreacha atá buailte ag an gcóras leatromach atá ann faoi láthair. [20340/99]

Glacaim leis go bhfuil an Teachta ag tagairt don phinsean baintrí agus do na breiseanna i gcás páistí a chuireann an Roinn Gnóthaí Sóisialacha, Pobail agus Teaghlaigh ar fáil. Bíonn an pinsean seo áiríthe mar ioncaim ó thaobh cúrsaí cánach de, faoi mar atá formhór na n-íocaíochtaí leasa shóisialaigh eile. Áirítear agus áiríodh i gcónaí breiseanna i gcás páistí leis an phinsean baintrí mar ioncaim an tuismitheora agus mar sin bíonn sé san áireamh ó thaobh cúrsaí cánach de. Mar sin féin, braitheann an méid cánach a thiocfaidh i gceist i gcás áirithe ar bith ar an mhéid ioncaim eile a bheidh ag baintreach sa bhliain chánach céanna. Mura mbíonn aon ioncaim breise ann is féidir a bheith ag súil go gcinnteoidh na teorainneacha díolúine agus na liúntais nach mbeidh cáin ar bith le híoc ar an ioncaim leasa shóisialaigh féin. Is prionsabal ginearálta cánach é, go náirítear ioncaim ó gach foinse ó thaobh cúrsaí cánach de agus glacaimse leis mar sin nár chóir na híocaíochtaí a bhfuil tagairt déanta ag an Teachta dóibh a bheith difriúil ó ioncaim de chinéal ar bith eile.

Cé go bhfuil an prionsabal ginearálta maidir le cáin a ghearradh ar ioncaim ó gach foinse leagtha síos agam anseo, tá mé sásta stáid airgeadais na mbaintreach tuismitheora a aithint. Beidh a fhios ag an Teachta go n-aithníonn an cód cánach na toscaí speisialta a bhaineann le bhaintreacha tuismitheora agus go gcuirtear liúntais fhlaithiúla pearsanta ar fáil dá réir. Beidh cuimhne ag an Teachta chomh maith gur chuir mé méadaithe an-suntasach ar fáil i mo chéad cháinaisnéis maidir leis an liúntas báis do bhaintreacha tuismitheora.

Faoin gcód, bíonn baintreacha tuismitheora i dteideal liúntas baintrí de £500 agus liúntas bhaintreacha tuismitheora de £3,700 chomh maith leis an liúntas ÍMAT (Íoc Mar A Thuillir) agus liúntas pearsanta do dhuine singil. Tugann siad seo liúntas comhcheangailte de £9,400 do bhaintreacha tuismitheora, is é sin, an liúntas céanna a fhaigheann cúpla pósta (tá £3,150 den mhéid seo ceadaithe don cháiníocóir ag an ráta imeallach cánach.) Sa bhliain ina bhfaigheann an duine bás, tá an cháin a ghearrtar ar bhaintreacha ar a laghad chomh fabhrúil leis an cháin a ghearrtar ar chúpla pósta, leis an liúntas pósta agus ráta bandaí dúbáilte fós i gceist. Aithnín go bhfuil deachrachtaí áirithe in sna blíanta i ndiadh blían an bháis agus da bhrí seo, tá an bhaintreach tuismitheora i dteideal liúntas báis a fháil chomh maith. I gcáinaisnéis na bliana 1998, mhéadaigh mé an liúntas seo ó £1,500 go dtí £5,000 agus leathnaigh mé an tréimhse ina mbarrchaolaítear an liúntas ó thrí bliana go dtí cúig bliana.
Sa chás go mbíonn morgáiste fágtha le híoc ag baintreach, tá soláthar déanta sa chód cháin ioncaim a cheadaíonn do bhaintreach ús a éileamh suas go dtí £3,600. Is é an mhéid inchomparáide do dhuine singil nó £2,500. B'fhéidir gur mhath leisan Teadta a nótáil chomh maith nach ngearrtar an taobhach sláinte de 2 fán gcéad ar aon chuid d'ioncaim an té a bhfuil pinsean baintrí leasa shóisialaigh á fháil aige/aici.
Tá tairbhe bainte ag baintreacha, mar atá ag cáiníocóirí eile as na feabhsaithe ginearálta cánach atá tugtha isteach sa dá cháinaisnéis dheireanach. Ina measc sin tá na hardaithe atá déanta ar na liúntais phearsanta agus ar na liúntas ÍMÁT agus an caighdeánú atá déanta ar na liúntais seo. Tá leathnú déanta ar an mbanda cánach chaighdeánach agus tá laghdú de 2 fán gcéad déanta ar na rátaí cánach caighdeánach agus árd. Cinntíonn na beartais seo maraon leis na beartais faoi leith atá mínithe thuas, sa chás go dtarlaíonn sé ar chor ar bith, go bhfuil laghdú suntasach tagtha ar dhliteanas cánach do bhaintreacha le dhá bhliain anuas.
Top
Share