Déantar reachtú do chur i bhfeidhm leanúnach an phróisis phleanála teanga in Acht na Gaeltachta, 2012, a bhuntacaíonn leis an tiomantas do na cuspóirí a leagtar amach sa Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010 go 2030 a bhaint amach.
Is é Acht 2012, a thagann faoi chuimsiú shainchúram mo chomhghleacaí, an tAire Turasóireachta, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán, an phríomhionstraim bheartais, ar an ábhar sin, chun an Ghaeilge a chosaint. Is é ról mo Roinne a chinntiú go dtacaíonn an córas pleanála leis an mbeartas sin ar bhonn oibríochtúil agus go praiticiúil trí chur i bhfeidhm sa chóras pleanála. Léirítear an tiomantas seo sa Chreat Náisiúnta Pleanála (an CNP) agus cuimsítear Cuspóir 29 ann, “tacú le cur i bhfeidhm pleananna teanga i gCeantair Pleanála Teanga Gaeltachta, i mBailte Seirbhíse Gaeltachta agus i Líonraí Gaeilge”.
Tar éis plé agus idirchaidreamh a dhéanamh le hoifigigh sa Roinn Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán, agus le páirtithe leasmhara eile ar spéis leo, Conradh na Gaeilge ina measc, thionóil mo Roinn meitheal i lár na bliana 2021 le scrúdú a dhéanamh ar ghnéithe éagsúla an phróisis phleanála i ngach ceantar Gaeltachta. Tá ionadaithe ón Roinn Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán, Údarás na Gaeltachta agus na húdaráis áitiúla ábhartha i mballraíocht an ghrúpa seo. Tá mo Roinn tiomanta d’oibriú leis na páirtithe leasmhara ábhartha sna míonna amach anseo ag féachaint le comhaontú a dhéanamh ar fheabhsúcháin phraiticiúla agus ar phróisis dea-chleachtais a thacóidh le agus fheabhsóidh na forálacha tábhachtacha beartais agus na forálacha reachtaíochta atá i bhfeidhm.
Faoi mar is eol don Teachta Dála, ghlac mé le cuireadh le teacht i láthair os comhair an Choiste um Ghnóthaí Gaeilge an 26 Eanáir maidir le “Tithíocht agus Cúrsaí Pleanála Fisiciúla sa Ghaeltacht agus Treoirlínte Nua maidir leo seo”.
Níl sa tsaincheist a tugadh chun solais sa cheist a cuireadh ach ceist amháin as roinnt ceisteanna a chuir na húdaráis áitiúla ar aird ina ráiteas leis an gCoiste agus ní raibh an deis agam go fóill freagra foirmiúil a thabhairt air. Ar a bharr sin, bheadh sé anabaí díriú go hiomlán ar an tsaincheist a tugadh chun solais sa cheist, agus caithfear í a chur i gcomhthéacs i mbreithniú níos fairsinge a dhéanamh ar phleanáil teanga agus ar pleanáil fhisiciúil. Tá breithniú á dhéanamh air seo faoi láthair ag mo Roinn agus an Roinn Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán. Is tábhachtach a bheidh sé go gcuirfidh mé eolas cuimsitheach sa chiall is leithne ar fáil do chomhaltaí an Choiste ar na saincheisteanna ábhartha agus go dtabharfar deis do chomhaltaí athbhreithniú domhain a dhéanamh ar an gceist.
Chuige sin, beidh oifigigh ón Roinn Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán, a oibríonn go dlúth le mo Roinn maidir leis na saincheisteanna atá á bplé, i láthair os comhair an Choiste i dteannta m’oifigeach féin den RTRÁO. Léiríonn seo an caidreamh maith oibre agus an comhthiomantas idir an dá Roinn chun nósanna imeachta agus cleachtais reachtaíochta a chur chun cinn agus a fheabhsú a thabharfaidh tacaíocht bhreise don bheartas agus don chreat reachtaíochta agus le treoir phleanála amach anseo freisin.
Is mian liom a chinntiú go mbeidh plé eolach agus cuimsitheach againn agus táim ag tnúth le teagmháil a dhéanamh le comhaltaí an Choiste maidir leis an gceist seo.
