Agus mé ag caint aréir ar an ábhar seo bhí me buartha mar gheall ar staid na Gaeilge sna Gaeltachtaí tar éis a bheith ag éisteachtaí le mo chomhTheachtaí ó cheantair Ghaeltachta. Ní cheart dom cloí leis an meon sin mar tá an Ghaeilge á cur chun cinn go forleathan ar fud na tíre agus sa Ghaeltacht féin. An tslí is fearr leis an Ghaeilge a chinntiú in aon áit ná díriú ar na daoine óga agus cloistear dom go bhfuil an t-údarás ag tabhairt cúnaimh do bhreis is 80 naíonra Gaeltachta. Bíonn tuismitheoirí sa Ghaeltacht a mbíonn Gaeilge lag ag duine den lanúin agus cabhraíonn na naíonraí leo siúd.
Ní maith liom a chlos go bhfuil idirdhealú á dhéanamh idir ghaelscoileanna na tíre agus na scoileanna Gaeltachta. Ba chóir go bhfaigheadh gach scoil atá ag teagasc trí Ghaeilge na hacmhainní céanna ón Roinn agus ba mhaith go bhféachfadh an tAire chuige nach mbeadh aon idirdhealú ann in ainneoin go bhfuil ainmneacha difriúla orthu.
Dírím freisin ar chlubanna óige Gaeltachta a bhfuil sé an-deacair orthu oifigigh agus oibrithe eile deonacha a fháil. Bíonn siad ag brath ar obair dheonach agus ba chóir cúnamh airgid a thabhairt dóibh chun áiseanna cearta a cheannach agus daoine a fháil ó FhÁS más gá. Tá cuid de na clubanna seo in áiteanna iargúlta agus tá sé deacair ar dhaoine cónaí ina leithéid d'áiteanna. Ní haon ionadh go n-imíonn daoine go minic as áiteanna dá leithéid chomh luath agus a bhíonn oideachas orthu. Sin ról dúshlánach don údarás agus don Aire agus d'aon duine atá ag déileáil le daoine óga sna Gaeltachtaí.
Maidir le cúrsaí oideachais do pháistí Gaeltachta, tá Conamara faoi bhuntáiste de bhrí go bhfuil cathair na Gaillimhe sách cóngarach dóibh agus is féidir leo cúrsaí a dhéanamh ansin trí mheán na Gaeilge. Ní hamhlaidh i nGaeltachtaí eile agus tá sé deacair daoine óga a choimeád sna Gaeltachtaí eile muna bhfuil fostaíocht ann dóibh.
Aithním go bhfuil an t-údarás an-mhisniúil agus go bhfuil athrú dearcthaidh tagtha orthu ó bunaíodh iad. Ní fada ó bhí an fheirmeoireacht agus an fheirmeoireacht éisc mar bhunchloch ag eacnamaíocht na Gaeltachta ach i láthair na huaire is é an innealltóireacht leictreonach atá tagtha ina áit. Tá céimeanna á bhaint amach ag daoine óga na Gaeltacht sna tionscail hi-tech agus ba mhaith an t-údarás ag díriú ar mhonarchana den tsórt sin a mhealladh isteach sa Ghaeltacht, monarchana nach mbeadh ag brath ar infrastruchtúr chomh mór sin ach ar scileanna an aosa óig.
Nuair atáthar ag iarraidh tionsclóirí a mhealladh go dtí áit ar bith sa tír seo, caithfear dul sa tseans uaireanta. Chuaigh an t-údarás sa tseans go minic agus theip orthu anois is arís agus tá moladh ag dul dóibh as dul sa tseans.
Aithním go bhfuil dearcadh idirnáisiúnta ag an údarás agus go bhfuil oifig acu sa Bhruiséil maraon le ceangail láidir leis an Bhreatain Bheag agus Alba. Is féidir le tíortha beaga le teangacha neamhfhorleathana cabhrú lena chéile ar an dóigh seo.
Ba mhaith liom dearcadh náisiúnta níos fearr a bheith ag Údarás na Gaeltachta agus go mbeadh comhoibriú ann idir na heagrais éagsúla atá ag obair ar son na Gaeilge, eagrais ar nós Gael-Linn, Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge, Conradh na Gaeilge agus grúpaí nach iad. Maím toisc go bhfuilim ar bhord Gael-Linn gur eagraíodh Gael-Linn comórtas spóirt do dhaoine óga na Gaeltachta. Tháinig siad le chéile i Ráth Cairn agus b'in slí amháin chun comhoibriú a chur ar bun idir na heagrais. Ní chóir go mbeadh pobail Ghaeltachta scartha amach ó phobail Ghaeltachta eile mar is sa teacht le chéile a fhaightear léargas ar bheocht na Gaeltachta iomláin agus ar an uimhir mhór daoine atá sásta Gaeilge a labhairt.
An t-aon chur amach atá agam ar na Gaeltachtaí agus ar an údarás ná ó Theilifís na Gaeilge agus ó Raidió na Gaeltachta. Gan fís phleanála agus bheartais dearfa ag an údarás, ní bheadh an rath céanna ar TG4, mar a thugtar air anois. Nó ní sa Ghaeltacht a bheadh formhór na bpost ar ardchaighdeán atá curtha ar fáil ag TG4. Bhíothas ag caint ar chainéal teilifíse Gaeilge a bhunú leis na blianta ach b'iad an t-údarás a rinne an gníomh agus bhí sé de mhisneach acu dul sa tseans leis. Chuir siad bunús ciallmhar faoin díospóireacht maidir le costas, bonneagar agus eile agus gan amhras fuair siad cuidiú ó gach páirtí san Oireachtas.
Aithním go bhfuil an t-údarás ag obair i TG4 le FÁS agus le RTÉ agus molaim an tslí ar cruthaíodh 250 post do dhaoine le hardscileanna sa Ghaeltacht san earnáil seo agus an chosúlacht air go rachaidh sé i méid.
Aon uair a mbím ag caint ar Raidió na Gaeltacht buailim le daoine i mó Dháilcheantar féin i nDún Laoghaire a bhíonn ag éisteacht leis. Tá líon mór daoine ar fud na tíre a éisteann leis do na sárchláir a bhíonn á gcraoladh acu. Tá siad ag sábháil ní amháin na Gaeilge ach scéalaíocht agus samhlaíocht na Gaeilge freisin. Is acmhainní luachmhara iad seo.
Is cinnte go bhfuil a luach ag dul i méid agus tá súil agam go mbeidh na stáisiúin seo agus gach aon duine eile in ann cabhrú lena chéile chun go mbeidh todhchaí ann don Ghaeilge.
Is as cúlra Galltachta domsa agus déanaim mo chuid ar son na Gaeilge. Ach bheinn an-éadóchasach do thodhchaí na teanga má théann an Ghaeilge i léig sna Gaeltachtaí. Sin an fáth go bhfuil an t-údarás chomh tábhachtach sin, chun cuidiú leo siúd atá chomh báúil sin leis an teanga.
An grúpa is fearr chun cabhrú leo ná Roinn an Aire Stáit mar is acu siúd atá an chumhacht is mó. Molaim an obair atá déanta go dtí seo ar son na Gaeltachta agus ar son na n-oileán ach tá i bhfad níos mó comhoibrithe ag teastáil idir na ranna éagsúla – oideachas, tionscail, Gaeltachta.
Nílimid ag caint faoi dhílárú ach faoin saibhreas is mó atá againn sa tír seo, ár dteanga, an Ghaeilge.