Léim ar aghaidh chuig an bpríomhábhar
Gnáthamharc

Seanad Éireann díospóireacht -
Wednesday, 13 Dec 1989

Vol. 123 No. 12

Marine Institute Bill, 1989: Second Stage.

Question proposed: "That the Bill be now read a Second Time."

Limerick West): This Bill seeks to address the necessity, in a maritime nation like ours, for coherent co-ordination of Government policy for the development of marine resources. The promotion of the Marine Institute Bill marks another decisive step in putting in place the structures envisaged in the policy document entitled Roinn na Mara, published in 1985.

Many of the problems currently affecting the development of our maritime economy and marine resources can be attributed to the absence of a clearly defined policy, accompanied by a fragmentation of administrative structures. We want to get the structures right so that the latent marine potential of the State can be fully realised in everyone's interest.

The urgent necessity for the right policies was acknowledged by the last Administration. That Administration attempted to solve a number of the problems in the areas through the establishment of Roinn na Mara.

In the 30 months since its inception, Roinn na Mara improved the administration of the marine sector and has sought to tackle some of the problems indicated in the seminal document Roinn na Mara to which I have referred. These included, for example: wasteful utilisation of Government financial and human resources; demarcation overlaps in policy between Government Departments and agencies operating both within and outside the marine field; absence of forward development planning relating to existing established marine resources and those with development potential; lack of cohesion in approach to international maritime developments which impinge on national interests; inadequate investment in research and development.

That is by way of background. I would now like to focus on the particular issue at hand, which is the case for the Marine Institute indicated in the Bill now before this House. The oceans are the last frontier, the least known part of our planet. They cover 70 per cent of its surface area, have been used by man from time immemorial to reach other continents and to supply him with food and other resources. Yet it is only recently that their multifarious role has been fully comprehended.

We cannot, however, exploit the tremendous resource potential of the oceans without knowledge of what is out there, without the capacity to measure these resources, having identified them, and without the capacity to develop the necessary related tools and instruments. We must, at the same time, ensure the protection of the environment in all its aspects. It is in providing this information that marine research plays a vital role.

The sea and seabed resources, and the technologies related to their exploitation, represent a new and important trend in economic and industrial development on a global scale. In future decades, the resources of the sea will account for an increasing share of the world economy. Control of such resources and the ability to explore and exploit them, will play a significant part in the economic growth and development of many nations. It also means that competition for the use of new resources will be intense.

In the case of Ireland, the marine area constitutes a major but underdeveloped natural resource and offers significant opportunities in terms of wealth and employment creation for a broad range of industries.

As an island nation every aspect of our daily lives is in some way influenced by the sea that surrounds us, whether it be the effect of the sea on our climate or the distance from mainland export markets. Yet, as a nation we do not perceive ourselves as a maritime people and worse, the sea continues to be regarded as a barrier to development rather than a natural resource to be utilised and developed for the benefit of the nation.

Ireland's marine area is very large in comparison to that of other European nations. In fact, the Irish Continental Shelf is unusually wide by international standards. It covers an area many times the size of the national land territory. It is likely that this vast area of the Continental Shelf contains tremendous resources.

In order to capitalise on our marine and fisheries resources, it is essential that we measure these resources, understand how they behave and devise the most effective exploitation methods. Only then can we systematically start to exploit these resources commercially. The successful commercial development of all natural resources, whether they be marine or terrestrial, depends on a well co-ordinated, directed and supportive research and development effort. Thus, the growing worldwide investment in marine science and technology arises from an awareness that the oceans can be one of mankind's major future sources of new food, energy, mineral and chemical supplies.

Marine science and technology has a vital role to play in the understanding, identification, location and mapping of marine resources, with developing and supporting marine-related industries, and providing the fundamental information on which to base development strategies. The lack of some of the most elementary knowledge of our marine environment and resource base is crucial. The Marine Institute will fill this gap providing the vehicle to promote the development of marine resources across a wide number of sectors, fisheries, aquaculture, non-living resources, marine engineering and electronics, etc.

Ireland's investment in marine research and technology is small in European terms. For example, our level of operation of research vessels is only a small fraction of that maintained by comparable small countries, such as the Netherlands, Denmark and Norway. Conversely, many foreign vessels conduct research in Irish waters. This means that other European countries know more about certain aspects of Irish waters than we do ourselves.

Our lack of knowledge of our marine environment means we are losing potential benefits and opportunities under a range of headings, which include: fishing, aquaculture, tourism and amenity, seabed resources together with spin-off industries such as marine equipment, offshore engineering, coastal engineering.

Areas which currently need to be addressed include: the need for a source of economic analysis to assist Irish organisations in the marine area to seek out and optimise economic opportunities, and to assist them when they experience difficulties; the lack of a coherent marine research and development policy puts us at a disadvantage in the EC fora where we have the opportunity to ensure the inclusion of marine research and development in EC research support programmes such as the Fisheries and Aquaculture Research programme and the Marine Science and Technology programme. The scale and the variety of these needs and the related benefits add up to a convincing case for meeting the requirement for an early, rapid and wide-scale development of structures, mechanisms and programmes for marine and fisheries research and technology leading, in turn, to what could be a spectacular development of related national resources.

A wide range of organisations is involved in marine research in Ireland. Many of these organisations are small and poorly equipped. They are physically and institutionally separated from each other. A fundamental problem is that the work of the various organisations is uncoordinated. There are both gaps and overlaps between Government Departments and agencies operating both in and outside the field. In some areas, important programmes are not being undertaken at all. Important research programmes in hydrography and oceanography are not being undertaken.

The question of the delimitation of the Irish Continental Shelf is unresolved. Only through a co-ordinated administrative structure based on clearly defined policy, can we create the momentum necessary to attract technological and human resources to translate potential into reality. Furthermore, many activities are sub-functions of Departments or sections of Departments whose main responsibilities are remote from marine or aquatic affairs. Many of the research personnel involved are either civil servants who are inspectoral and have other duties, or university personnel again with other duties or on short-term contracts. There is an inadequate professional corps of expertise devoted solely to research and mandated to liaise actively with the industry.

It is clear, therefore, that the present institutional structures for the conduct of marine research in Ireland are inadequate or inappropriate. Lack of co-ordination is inhibiting the development of resources. Furthermore, there is a strong need to clarify the relationships between the roles and responsibilities of the bodies already involved.

Apart from fragmentation, a key consideration is that to be successful, scientific and technological activities have to become intensely discipline-related. The success or failure of programmes will be dependent to a marked degree on the level of discipline-related communication and co-operation achieved.

There is general agreement that the information dealing with the economic and social aspects of marine industries needs to be up-graded. In particular, there is a considerable lack of information available on the stock levels of many species of fish in Irish waters, particularly on the "non-traditional" species which offer potential for development in the future — ling, megrim, turbot, brill, dogfish, monkfish and spart. Such information is vital if we are to achieve the objectives set out for the fishing industry in current Government policy.

The establishment of a Marine Institute is as necessary now as it was in 1985 when the idea was first mooted. Indeed, the urgency of establishing the Institute is, if anything, even greater now than it was then. I believe that investigation of single aspects of marine science in isolation from one another is inefficient and ineffective. Such investigation is also potentially dangerous in the sense that wrong decisions can result from incomplete information.

If we look at the experience of other countries we see the development of a marked tendency in many of these to integrate previously separate marine and marine-related research operations. There are obvious administrative benefits to be derived from having all marine research and marine-related research co-ordinated by a single Marine Institute. A centrally controlled approach is justifiable, and indeed desirable, on the grounds of administrative cost-effectiveness. A properly co-ordinated and effective organisational structure will provide authoritative technical input to resource development and, underpinning this, to the formulation of policy and programmes for marine and marine-related research.

The establishment of a Marine Institute is, moreover, justifiable on grounds other than those related to administrative cost-effectiveness. It is justifiable on the basis that the sea represents a national resource with development potential as yet only partially realised.

The establishment of the Marine Institute will result in real synergy and economy. It will seek to end the current disorganised, splintered approach to marine research, and eliminate the fragmentation of the marine research and marine-related research activities currently located in different Government Departments, State agencies, and other bodies. It will ease the situation in which current research and technology programmes tend to become, of necessity, ad hoc and short-term. It will work towards the provision of an adequate data base for all organisations and firms working in the marine area.

In sum, there will be a major improvement in efficiency and technical input resulting from the conduct of all marine and marine-related research under a single direction mechanism which will, at the same time, take account of sectoral concerns and considerations.

Externally, of course, the establishment of the Marine Institute will enable this country to compete more effectively with other countries by having an effective control of operations. In particular, it will develop to the optimum the functions of co-ordinating Irish participation in European-related activities. This will not, of course, happen overnight. The Bill is the vehicle to enable a framework to be put in place within which we can seek to achieve the objectives which I have outlined.

I would now like to address some of the particular issues in which I feel the institute, when established, will involve itself. Opportunities for development of our main resources exist in: fisheries; aquaculture; non-living seabed resources; amenity/recreation; ocean engineering; marine electronics and instrumentation. The successful and economic development of these activities requires the ability to identify and quantify potential resources and to develop the technology necessary to exploit them. In carrying out these developments it is vital to ensure that the marine environment is not damaged or polluted.

The institute will further research in the areas of: living resources, including fish stocks, aquaculture and salmonid resources; non-living resources, including the delimitation of the Continental Shelf; oceanography and marine environmental studies; ocean engineering and electronics technology and would provide specialist services for marine research including computer facilities, research vessels and equipment.

In the Programme for National Recovery a projection was made of 2,000 new full-time and 2,000 new part-time jobs in the seafish industry in the period to 1991. The establishment of a Marine Institute was seen in the programme as an essential element in the development of the seafish industry and in the achievement of the projected targets.

Our valuable fishing and fish farming resources must be exploited to best satisfy the requirements of the international marketplace. International markets for seafood are generally buoyant and are likely to remain so. Ireland, with the right products and marketing strategies, can gain a better foothold in these markets, building on the health image of seafood and the fact that Irish fish is produced in clear unpolluted waters. To ensure development in this area, research is badly needed and this research will be provided by the Marine Institute.

We must strengthen the industry supply base through the efficient exploitation of new fishing grounds and stocks and species which are currently under-exploited. An increase in the supply of fish as raw material for processing and greater continuity of supply are essential for further development. Research is the key here and this research will be provided by the Marine Institute.

We must improve the supply of our aquaculture products, by promoting the production of priority species, by encouraging research and development into new species and by achieving self-sufficiency in smolt and seed supplies. Research into all these areas is vital. This research will be provided by the Marine Institute. The identification, quantification and exploitation of non-living marine resources depends on a detailed knowledge of the geological structure and evolution of the seabed.

Under the United Nations Law of the Sea Convention, Ireland can extend its jurisdiction over an extensive Continental Shelf area. The limits of the Irish Continental Shelf will require to be delineated. The definition of the Irish Shelf area will require a major investment, both in terms of shiptime and scientific effort. Already there are a number of conflicting claimants for vast tracts of the shelf which experts consider should rightly belong to Ireland. The areas under contention could amount to over 40 per cent of our Continental Shelf. In order to ensure that the Irish claim to this area is vindicated, we will need access to the best scientific and technical data which, in turn, will involve conducting a major survey programme of these remote areas. Following the delineation of the limits and the surveying of the areas within those limits, further exploratory work will be required so as to underpin adequately the economic exploitation of these areas.

Given our maritime status, we must look to the sea as a resource and develop opportunities in the other areas referred to: coastal engineering, electronics, instrumentation, amenity and environmental protection. These activities are not only vital to our national development but, given that 71 per cent of the earth's surface is covered by the sea, are very marketable commodities worldwide.

The Government recognised these problems and realised that the solution lay in the establishment of a Marine Institute. As a first step towards the establishment of such an institute, the Government considered the report of a Marine Science and Technology Task Force on the options for a Marine Institute. The task force, which consisted of representatives of Government Departments, other State bodies, universities, and private industry, considered the scope, size, structures, location and costing of a Marine Institute appropriate to national requirements. As a basis for comparison, the task force considered what other maritime nations have achieved and how they have structured their research and technological activities.

Options which were examined ranged from the simple co-ordination of various elements by means of a central liaising mechanism, through a Marine Institute within a university, to a new single agency. The arguments emerged strongly in favour of the last of these. Various models of a single agency were considered, such as an executive office, a limited company, or a State-sponsored agency. The task force recommended the last of these.

The Marine Institute will have the general function to undertake, co-ordinate, promote and assist in marine research and development. The institute will provide services related to marine research and development that will promote economic development and create employment.

The institute will, in particular provide advice on policy relating to marine research and development; carry out Government policy on marine research and development; undertake, develop, promote and market marine research and and development; undertake, develop, promote and market marine research and development services; promote and assist the improvement, development and application of technical and other processes for the exploitation and development of the marine resource; collect, maintain and disseminate information relating to marine matters; co-ordinate proposals for marine research and development requiring funding from the Exchequer or from any State-owned or controlled body; evaluate proposals for marine research and development requiring funding from the Exchequer or from any State-owned or controlled body; advise on proposals for marine research and development requiring funding from the Exchequer or from any State-owned or controlled body.

The institute may in addition represent the State in European Community programmes of marine research and development; commission from other persons work to be carried out under the direction of the institute; enter into joint ventures so as to undertake or further the application of marine research and development; promote and organise seminars, conferences, lectures or demonstrations relating to marine research and development and engage in international activities in relation to marine research and development.

It is important to stress that the intention is not to set up a new institute in the sense of a physical bricks and mortar structure. Rather what is in mind is a new institutional arrangement.

Thus, the Marine Institute — for the foreseeable future at any rate — will not be a single campus organisation. This is not essential in the short- to mediumterm and in the present economic climate the construction of such a campus would be a waste of scarce financial resources.

The component agencies making up the new institute will, for the most part, continue at their present locations but the overall direction and funding of their research programmes will be under the control of the Marine Institute. Client Departments and other "customers" will retain an input to the institute's activities through representation at board level or on advisory committees of the institute.

The institute will be governed by a board, which will consist of a chairman and eight ordinary members. The members of the board will be appointed by virtue of their experience in fields of expertise relevant to the functions of the institute.

Eleven State-funded organisations, with a staff of about 250 persons, are currently involved in marine research or marine-related research within the State. A number of these organisations are under the direct control of Government Departments. Following the establishment of the institute, the persons involved may be transferred from their parent Departments to the Department of the Marine and thence to the Marine Institute.

In the case of the organisations not under the direct control of Government Departments, these will be involved in the work of the institute through work commissioned from them.

The institute will have a chief executive officer and a support staff to carry on and manage and control generally the administration and business of the institute.

I consider it important that all funding which was previously allocated to marine research and marine-related research should continue to be so allocated, following the establishment of the institute. I would envisage that this funding will be allocated to the Marine Institute, and, through the institute, to the other State-funded organisations involved in marine research or marine-related research. This allocation will be made in line with the priorities and work programme decided by the board, and approved by me. Because of the universally agreed priority attaching to marine research I envisage that the funding allocated to the Marine Institute, both from the Exchequer and EC sources, will increase in the future.

I am in addition anxious that many of the institute's activities can be carried out on a commercial basis. For example, diagnostic and advisory services provided by the institute could be charged for, if no fee is levied already. The level of the fees charged would be a matter for the board of the institute to determine.

The additional costs of establishing the Marine Institute are minimal. Existing salaries and operational expenses of persons currently involved in marine research or marine-related research, and transferred to the Marine Institute will, as I mentioned before, be transferred to the Institute.

Extra provision has been made in the Estimates of the Department of the Marine for the emoluments and expenses of the board, the salaries and expenses of the chief executive of the institute and his support staff, and for other miscellaneous expenses. In relation to expenditure on marine research programmes proper during 1990, an earnest of the Government's commitment to this area is that the direct allocation to marine development contained in my Departments' Vote has been increased by 13 per cent from £800,000 to £900,000.

I commend the Bill to the House.

Tá áthas orm go bhfuil Bille ag teacht ós ar gcomhair inniu. Foras na Mara atá mar ainm air, go hoifigiúil. Ní thaitníonn an focal ‘Foras' liom, áfach. Tá an "Institiúid" an-ghar don focal atá ann i mBéarla, agus measaim go gciallódh sé an rud céanna. Thiocfadh le daoine a thuiscint gur Bille é seo a bhfuil baint aige leo féin, nuair d'fheicfidís "Institiúid na Mara" in áit "Foras na Mara". Ach níl anseo ach ceist foclaíochta sa Ghaeilge. Ní fháiltím roimh a bhfuil sa Bhille. Tá sé thar am don a leithéid de rud agus institúid na mara a bheith ann, agus táthar ag caint le fada ar cheann a bhunadh. Is eol don uile dhuine a bhfuil baint aige nó aici leis an Teach seo, nó leis an Dáil féin, leis an bhfarraige, le hiascairí agus le cúrsaí mara i gcoitinne.

Is fada, freisin, iad na hinstitiúidí eile a bhíonn ag plé le cursaí forbartha, ag caint faoi bhunadh na hinstitúide seo. Smaoinimid anocht ar Rossaveal, ar an nDaingean agus ar na Cealla Beaga, ar Bhaile Chaisleán an Bhéara ó dheas ó Chuan Chorcaí, agus samhlaímid iascairí na gceantar sin a bheith bailithe isteach i halla againn, agus an tAire ag teacht os a gcomhair mar a tháinig sé os ár gcomhair anseo inniu.

Dá léifeadh sé amach dóibh a bhfuil taobh istigh den naoi leathanach déag seo, creidim go dtiocfadh an oiread sin iontais agus scanraidh orthu go bhfaighidís uilig bás ar an toirt. Níl sna leathanacha seo mar a bhaineann siad le hiascairí na tíre seo ach "mair, a chapall, agus gheobhair féar". Tá tionscal na hiascaireachta chomh millte sin go bhfuilim do mo cheistiú féin an fiú an institúid seo a bhunadh in aon chor. D'aithneodh an té a scrúdódh na leathanacha seo nach bhfuil iontu ach cur i gcéill faoi mar atá siad. Tá sé lán suas de rudaí deasa naofa dála leabhar paidreoireachta, arbh fhéidir leis an Aire a bheith ag guí ar a son. Níl seans dá laghad ann go dtabharfar na rudaí seo i gcrích, de bharr an drochbhail atá ar iascairí na tíre seo faoi láthair. Tugadh neamhaird ar chomhairle a cuireadh ar pholaiteoirí agus ar Airí Iascaireachta agus Mara a bhí ann roímhe seo. Níor éistíodh leis na daoine ar an dtalamh a thuig an scéal.

Mar oileán, ba chóir go mbeadh achmhainní nadúrtha na mara ar na hachmhainní is tábhachtaí dár n-achmhainní forbartha, thartimpeall an chósta.

Sa Bhille seo luaitear na botúin mhóra uafásacha a dearnadh anuas tríd na blianta, maraon leis an dochar a d'fhulaing an tionscal seo. Nílim ag cur milleán ar aon Rialtas ar leith; tá gach Rialtas le dhá scór bliain nó breis anuas ciontach sa mhéid seo. Ba é ár ghabháil isteach sa Chomhphobal Eorpach a d'imir an buille marfach ar an dtionscal seo, toisc nach raibh sé ar ár gcumas réitithe córa a fháil a chosnódh iascairí na tíre seo.

Níl fágtha againn anois ach tionscal atá ag dul i laige in aghaidh an lae. Tá an "Atlantic Challenger" ceangailte suas ar ché na Cealla Beaga anocht gan deis nó ceart ag an bhfear ar leis an bád iontach sin dul amach ag iascaireacht ronnaigh ann, toisc an "quota" íseal, scannalach, atá faoi réim sa tír seo. Is beag an meas a bheadh ag an iascaire seo ná ag a chriú ar an mBille seo dá dtaispeánfaí dóibh é. D'athdhéarfaidís an sean-nath arís "Mair, a chapall, agus gheobhair féar," faoi mar ar caithedh leis an dtionscal an seo anuas tríd na blianta.

Is nuair a smaoiním ar na hiarrachtaí misniúla a rinne eagraisí Stáit nár bhain le Roinn na Mara ná Roinn na hIascaireachta, a bhí ann roimhe, agus ar an ndeaobair a rinne siad d'fhonn tionscal na hiascaireachta a chur chun cinn, a thagann lear dóchais éigin chugamsa. Ní de bharr imeachtaí Roinn na Mara nó Roinn na hIascaireachta roimhe seo atáim dóchasach. Ní foláir dom Údarás na Gaeltachta a lua, sa chéad áit, i gcomhthéacs an Bhille seo; ceannródaí ab ea an tUdarás i bhforbairt acmhainní na mara agus maidir le feirmeoireacht éisc.

Nuair a thosaigh siad ar an bhfeimeoireacht éisc, breis is deich mbliana ó shin, thiar i gCuan Leitir Mealláin, i gCuan an Chaisín agus i gCuan an Mhuilinn, ní bhfuair siad tacaíocht ó institúid ar bith, ach a mhalairt. Tá baint agam féin le bord an Údaráis le deich mbliana agus is cuimhin liom gur dúradh linn go minic éirí as an bhfeirmeoireacht éisc, mar go raibh sé ag ídiú iníomarca airgid. Thuigeamar, áfach, mar bhord gur bhain feirmeoireacht éisc agus forbairt acmhainní nadúrtha na mara, go dlúth le muintir na Gaeltachta, muintir atá scaipthe ó Dhún na nGall, amach go Connamara, ó dheas go Ciarraí, gus timpeall an chósta chomh fada soir leis an Rinn.

Cad a thárla do Chorcaigh sal liosta sin a thug an Seanadóir?

Thug mé Corcaigh isteach nuair a luaigh mé Oileán Chléire agus Caisleán an Bhéara ach ní raibh i gceist agam anseo ach áiteanna sa Ghaeltacht. Ní hé nach raibh baint ag Corcaigh leis an ábhar agus míneoidh mé é seo ar ball. Sin é an dul chun cinn a dearnadh gan tacaíocht ó Roinn Stáit ar nós Roinn na Gaeltachta ná ó Roinn na Mara. Dob é Údarás na Gaeltachta a dhein infheistiú sa tionscal seo, a chuir díon ar fáil, gan institúid ná foras a bheith ann, agus a chuaigh amach ag treabhadh an ghoirt, le go bhféadfaí forbairt a dhéanamh ar acmhainní nadúrtha an cheantair.

Nuair a chaitheadar a raibh acu d'airgead nach mór, le haghaidh forbairt eacnamúil, ar an dtionscnamh seo, tharraingíodar droch-cháil orthu féin, agus fágadh beo bocht iad, agus an rian sin orthu fós. Is dóigh liom gur chóir do Roinn na hIascaireachta, Bord Iascaigh Mhara agus anois Roinn na Mara, a bheith freagrach as an bhforbairt seo, anuas tríd na blianta. Ní mór dúinn a mheabhrú dúinn féin leis, nach infheistiú airgid amháin a bhí ar bun ag Údarás na Gaeltachta i bhfeirmeoireacht éisc ach taighde agus scrúdú chomh maith.

Rinneadar taighde ar fheirmeoireacht éisc, ar thógáil bhradáin, ar thogáil bhric agus fiú ar shlioigéisc. Bhunaigh siad comhlacht ar a baisteadh "Taighde Mara" agus is beag idir an chomhlacht sin agus aidhmeanna an Bhille seo, maidir le Institiúid nó Foras na Mara. Chuireadar airgead nach beag isteach sa chomhlacht seo chun taighde cumasach inghlachta a chur chun cinn. Bhunaigh siad comhlacht eile freisin ar a dtugtar "Cabhair Eisc", a bhfuil baint mhór aige le slioigéisc bhunaigh siad 15 de fhiontar shlioigéisc bheaga thart faoi chósta Dhún na nGall. Tá siad seo bailithe le chéile in aonad amháin agus feirm shlioigéisc taispeántais acu, ina theannta sin, go bhfeicfeadh an saol a bhfuil ar bun acu agus cé mar atá ag éirí leo.

Is é Údarás na Gaeltachta a rinne é seo. Is eol dom gur chuireadar trialacha móra ar bun i gCiarraí agus triail eile in Oileán Chléire; tá obair dá leithéid ar siúl sa Rinn freisin. Ní feasach domsa go ndearna aon eagraíocht Stáit eile an oiread taighde mara agus a rinne Údarás na Gaeltachta. Fad a bhí an fhorbairt seo ar bun, ba nós le cláracha teilifíse a bheith ag gearradh na bputóga astu mar eagraíocht. Ní bhfuair siad aitheantas dá laghad ar son na hoibre bunúsaigh seo atá i gceist sa Bhille, ná níl sé luaite sa Bhille féin. Níl fáil ar ainm an Údaráis ann, fiú. Dob fhéidir a gcuid iarrachtaí a luadh gan a ainm a thabhairt dá mbeifí ag iarraidh an brat a choimeád ag foluain, go macánta, agus an rud a choimeád beo, rud nach raibh ar chumas Roinn na Mara ná Roinn na hIascaireachta, a dhéanamh.

Is é an locht is mó atá agamsa ar an mBille seo ná go bhfuilimíd i mbaol dul ar ais sa sean-trap arís. Bunófar an institiúd nua ar chomh-dheánamh Roinn na Mara, mar atá sé faoi láthair. Is ar an ábhar sin a deirim go mbeadh iascairí na tíre ag rá ina thaobh —"mair, a chapaill agus gheobhair féar". Ag machnamh dúinn ar an infheistiú airgid a rinne Údarás na Gaeltachta i bhFanaid, Contae Dhún na nGall i gcúrsaí fheirmeoireacht éisc, agus ar an gorlann den scoth a tógadh istigh i measc na sléibhte, ná ligfimis i ndearmad go bhfuil an gorlann sin ag táirgeadh na milliúin éisc bheaga, ar a dtugaimid "smolts" in aghaidh na bliana. Is le cúnamh an Údaráis a dearnadh an-chuid den obair agus den taighde seo.

Ag teacht anuas go Gailleamh agus má bhreathnaíonn muid ar chomhlacht phríobháideach ar a dtugtar Carrolls Industries, agus ar an obair atá déanta acu siúd agus an infheistíocht atá déanta acu, agus go leor obair thaighde déanta acu i gcomhar le hÚdarás na Gaeltachta, tuigimid an iarracht fhánach lag a bhí á déanamh leis an dé a choimeád beo i gcúrsaí iascaireachta na tír é seo. Ta an-chreidiúint ag dul do mhuintir Carrolls go bhfuil suas le £20 milliún infheistithe acu i gcúrsaí na mara le cúig nó sé de bhlianta anuas, agus go leor den infheistíocht déanta, agus ba obair thaighde é freisin. Obair thaighde a cuireadh ar bun, mar shampla, leis an Bridgestone cage don chéad lá le haghaidh feirméireacht éisc. Tháinig Carrolls agus chuir siad cineálacha cageachaí ar an margadh agus thriail siad amach ar go leor leor eile bealaí éagsúla leis an fheirméireacht éisc agus an tionscal seo a chur chun cinn.

Faoi láthair, mar shampla, tá go leor leor cainte agus go leor leor ráite faoi thruailliú, truailliú na dtránna nó truailliú na farraige de bharr fheirméireacht éisc. Tá rudaí speisialta ar a dtugtar Nulan, a úsáidtear le galair a bhíonn ar chraiceann na n-iasc a leigheas, agus deirtear go bhfuil sé sin contúirteach. Ach an méid a úsáidtear, uimhir a haon, tá sé anbheag, ach uimhir a dó, tá Carrolls anois ag caitheamh go leor airgid ag déanamh fiosruithe agus ag déanamh taighde faoí seo.

Sin institiúid nach institiúid Stáit é. Sin institiúid nach mbaineann go bunúsach le Roinn na Mara. Sin institiúid, mar shampla, go bhfuil £1.5 mhilliún infheistithe acu cheana féin ar phróiseáil éisc thiar i gConamara. Tá an mhonarcha phróiseáil éisc is mó, agus is nua-aimseartha sa tír acu. Arís, le cúnamh Údarás na Gaeltachta. Agus muidne mar Údarás ag éirí níos boichte in aghaidh an lae de bharr an cúnamh seo a thabhairt. Ach níor stop sé muid agus níor stop sé an tÚdarás as ucht an obair sin a dhéanamh. Rinne siad é agus tá siad an-sásta go ndearna siad an infheistíocht sin. Nach aisteach go bhfuilimid ag caint ó thosaigh mé ar infheistíocht atá déanta ní ag Roinn na Mara, ní ag an Roinn Iascaireachta a bhí ann roimhe ach atá déanta go príomhdha ag Ranna Stáit nó fo-ranna eile.

Sin an fáth go bhfuil fáitíos orm, agus fáitíos an-mhór, faoin mBille seo mar atá sé curtha os ár gcomhair. Ba thrua liomsa, agus ba thrua le go leor daoine eile gur spéis leo tionscal na hiascaireachta a choinneáil beo agus fhorbairt, dá gcuirfí Bille tríd an Teach seo nach ndéanfadh leas don eagraíocht, leas do Roinn na Mara nó leas don tionscal.

Tóg Carrolls féin arís, mar shampla, an comhlacht is nua-aimseartha ar domhan thiar i gConamara. Níl mé cinnte faoin bhfigiúr airgid atá curtha ag obair ann, ach tá mé ag ceapadh go bhfuil thart ar cheithre mhilliún punt infheistithe ag Carrolls. Tá ceann againn i bhFanad i nDún na nGall, chomh maith agus ceann a bhfuil an-cháil air freisin sa Daingean, nó taobh den Daingean. Tá cinn eile bunaithe freisin timpeall an chósta sa Ghaeltacht, le cúnamh Údarás na Gaeltachta. Táimíd ag caint anseo faoi thaighde Fhoras na Mara, Institiúid na Mara, agus is é an príomhchúram a bheidh ar an mBille seo ná obair thaighde a thabhairt i gcrích, obair thaighde ar chuile chineál rud a bhainfeas leis an fharraige; mar atá ráite anseo, ní amháin an t-iasc féin, ach an calafort, turasóireacht, chuile shórt eile. Ach is é an phríomhchúis atá la haon Bhille Mara ná tionscal na hiascaireachta a chur chun cinn.

Ar oileán beag amach as cósta na Gaillimhe, Inis Oírr, an t-oileán is lú de thrí Oileán Arann, áit a bhfuil cónaí ar 300 duine, tá comharchumann beag pobail a raibh sé de phribhléid agamsa bheith ag obair dóibh ar feadh ceithre bliana. De bhunadh na n-oileán chuile dhuine atá ann, céad faoin gcéad Gaeltacht, an fharraige timpeall orthú agus fós féin níl cé acu. Agus muid ag caint faoi fhoras agus faoi thaighde, is beag an taighde a theastódh le go bhféadfadh muintir Inis Oírr a chur amach ar an fharraige, ach céibh bheith acu, ó cheann ceann na bliana, Tá sé sa chaoi anois go bhfuil 88 gcuracha canbhais ar an oileán seo. Caithfear chuile cheann acu san a tharraingt aníos ar an chladach agus iad a chur i bhfastó sa gheimhreadh mar leis an stumpa de ché, atá acu níl aon fhoscadh acu da fiú amháin an bád beag ar a dtugtar half-decker.

Muintir na Mara, nach iadsan, na daoine a ba chóir go mbeadh muid ag déanamh taighde ar a son. Nach iadsan na daoine go mba chóir dúinn beith ag déanamh infheistíochta iontu. Ach rinne an comharchumann beag sin, chuaigh siad amach, fuair siad ceadúnas ón Roinn Iascaigh ag an am, agus tá sé luaite istigh anseo freisin, na deacrachtaí uafásacha atá fós ann, ach a bhí ann an t-am sin, nuair a theastaigh ó chomhluadar mar sin ceadúnas a fháil. Bhí siad ag plé, tá mé ag ceapadh, le cúig cinn de Rannóg Stáit. Is beag nach raibh an leathar caite de na bróga againn ag traipséail thart ó Roinn go Roinn eile féachaint cén áit go mba chóir dúinn a bheith.

Ní shin deireadh an scéil. Thosnaigh siad ag caint faoi thaighde eile, faoi taighde agus theicneolaíochta ar an bhfairrge mhór — High Seas technology ag dul amach as na cuanta beaga. Anois tá tionscal amach ó chósta Inis Oírr a bhfuil £2.5 mhilliún infheistithe ann. Tá seisear de mhuintir an Oileáin ag obair ann, agus tá pleananna á réiteach ag an nóiméad seo faoi mhonarcha deatú a thógáil ar an oileán ag muintir an oileáin íad féin, agus a mbeidh seisear nó seachtar eile ag obair ann. B'fhéidir go ndéarfadh na Seanadóirí céard is seisear nó seachtar, céard is cúigear ar an bhfairraige agus seisear istigh — níl ansin ach deichniúr na dhá dhuine dhéag. Ach nach iontach an méadú é, ó minus go dhá dhuine dhéag lá ar bith?

Ba oileán é nuair a chuaigh mise ann, nach raibh oiread is duine amháin fostaíthe ann ach mé féin, ag glacadh leis go raibh fear an phoist agus an máistir poist ag fáil iocaíocht. Ní raibh aon Ghardaí, buíochas le Dia, níor theastaigh síad riamh. Bhí bunscoil, agus tá meánscoil anois ar an oileán beag — sin de bharr na forbartha seo atá ar bun againn — an mheánscoil is lú sa tír. Bhí ann pobal beo bríomhar, ach tá mé ag caint faoin taighde, an gníomh creidimh a rinne Údarás na Gaeltachta ag dul i mbun obair thaighde amach ó chósta an oileáin bhig sin ar son an phobail ansin. Agus thaisteal muid an tír seo, ó Ghaillimh go Corcaigh go Baile Átha Cliath, ag iarraidh infheisteoírí Éireannacha a fháil chun obair a chur ann.

Bhí an iomarca fiontair ag baint leis le go mbeadh infheistíocht Eireannach le cur ag obair ann, cé's móite de airgead Údarás na Gaeltachta.

Bíonn daoine ag caitheamh anuas agus ag rá: cé'n fáth nach bhfuil na hacmhainní seo á bhforbairt sibh féin? Cén fáth go bhfuil na Norwegians istigh agaibh. I gcás Inis Oírr is muidne a chuaigh amach, agus is muidne a thug cuireadh dóibh teacht isteach, mar nach raibh aon duine sa tír seo a bhí sásta infheistíocht a dhéanamh iontu. Níl aon leithscéal agamsa faoi dhuine ar bith a bhí ag plé leis an oileán sin agus a rinne an obair sin i gcomhar le Údarás na Gaeltachta a mhúin taighde.

Dream eile a rinne an-obair anseo agus nach mbaineann le Roinn na Mara, an Bord Soláthair Leictreachais. Ní chóir dúinn dearmad a dhéanamh orthu siúd. Bhíodar san, chomh maith le hUdarás na Gaeltachta ina gceannródaithe ar fheilméireacht éisc, agus go deimhin an chéad tógra fheilméireacht éisc a bhí ann, bhí comhfhiontar ann, ceapaim, idir Údarás na Gaeltachta agus an Bord Soláthair Leictreachais. Chuaigh siadsan ar aghaidh, agus rinneadar an obair, taighde, infheistíocht agus anois tá siad láidir agus a chónach sin orthu.

Tá amhras orm faoin Bhille seo, mar anuas tríd na blianta, na daoine a bhí ag déanamh an taighde agus an obair seo go léir, ní fheicim go bhfuil moráin baint acu leis an Bille seo atá molta nó tugtha duínn. Tá suas le 750 duine fostaithe lán aimseartha sna Gaeltachtaí. Agus nuair a deirim na Gaeltachtaí nílim ag rá nach bhfuil aíteanna eile ag plé le hiascaireacht, ach tá mé ag caint go mór mhór ar an tionscal nua, áit a bhfuil taighde ag teastáil, sé sin taighde agus institiúid leis an rud a chur chun cinn.

Níl aon áit, dar liomsa, níos mó ná an Ghaeltacht go bhfuil an obair sin tosnaithe, bunaithe agus ag dul ar aghaidh ann. Má thagann sibh ar na calafoirt timpeall na tíre seo, na 15 is mó, tá seacht gcinn acu sa Ghaeltacht. Tá Ros a' Mhíl, Alt a' Chorráin, an Daingean, Achill, Helvick agus Carna — tá siadsan sa Ghaeltacht. Tá Ros a' Mhíl ar cheann den cúig cinn is mó sa tír.

Má chaithaimíd ár súile ó thuaidh go dtí na Cealla Beaga, go dtí an "Atlantic Challenger" atá ceangailte suas le cé anocht agus nach bhfuil cead acu dul amach ag iascaireacht. Feiceann muid an faillí atá déanta ó thaobh taighde, anuas tríd na blianta a fhágann sa chaoi agus sa riocht sin iad tráthnóna. Níl ceadaithe ag an tír seo faoin Chomhphobal, ach 69,000 tonna ronnach a iascach. Is é sin beagnach 70,000 tonna. Má bhreathnaímíd trasna na farraige go dtí an Bhreatain Mhór nó go hAlbain, mar is as Albain atá an t-iascaireacht seo á dhéanamh, tá cead beagnach 200,000 tonna ronnach ceadaithe aca siúd. Rud atá níos íontaí fós, tá beagnach an oiread céanna bád againne is atá acu in Albain — 70,000 i gcoibhneas le 200,000, tá trí oiread cuóta ansin. Tá go leor de na báid ag plé le cóstaí na tíre. Ní mór d'úinéir "Atlantic Challenger", mar shampla, láimhdeachas £2 mhilliún in aghaidh na bliana á dhéanamh le go mbeadh sé in ann aisíoc a dhéanamh ar na hiasachtaí móra airgid arbh éigean dó a fháil le dul sa bhfiontar seo agus bíonn air suas le £600,000 a aisióc in aghaidh na bliana. Rinne sé go mór ar an fharraige, agus dhéanfadh sé, agus daoine mar é, i bhfad Éireann níos fearr dá mbeadh an obair bhaile déanta ag an tír seo anuas tríd na blianta. Dá mbeadh an taighde déanta acu a bhfuilimid ag caint faoina dhéanamh anois, agus a raibh caint ann faoi deich nó scór de bhlianta ó shin.

Fiú amháin ón am gur fógraíodh é trí bliana ó shin, go dtí an lá atá inniu ann, tá trí bliana eile caite, agus de réir mar a fheicimse an Bille seo agus an chaoi ina bhfuil sé leagtha amach, beidh scór bliain eile caite agus ní bheidh foras nó institiúid taighde againn ach in ainm. Mar shampla, bhí mé ag caint faoi thaighde. Rinne lucht an "Atlantic Challenger" taighde freisin leis an gcineál báid mhóir atá acu, ach iad féin faoi ndear dul amach agus rud éigin a dhéanamh dóibh. Ní raibh aon institiúid ga bhféadfaí iarraidh orthu cá raibh a leithéid seo d'iasc, nó an raibh aon rud nua faighte amach acu a chuideodh leo, an mbeadh siad in ann dul ag iascach ina leithéid seo d'áit, an bhfuil sé seo nó siúd ann?

Sin an cineál eolais agus cúnaimh atá le fáil ag iascairí i dtíortha eile. Tabharfaidh mé sampla beag leis an taighde atá déanta ag an Atlantic Challenger a thaispeáint. Argentine, cineál éisc, nó cineál nua atá faighte acu iad féin de bharr dul amach agus é a thriail. Fuair siad £40,000 punt mar dheontas taighde ó FEOGA na hEorpa, £80,000 ar fad leis an taighde seo a dhéanamh. Amach leo agus rinne siad an taighde agus d'éirigh leo teacht ar an gcineál seo éisc. Agus iad á dhéanamh, rinne siad dochar don treallamh agus do na heangachaí agus chuile shórt a bhain leis an gcineál sin oibre. Chosnaigh sé breis agus £70,000 de dhamáiste orthu tar éis an taighde a dhéanamh. Fós féin, dá mbeadh an cuóta sin le fáil agus é roinnte amach inniu, chuile sheans gur ar an ngannchuid a bheadh muidne fágtha sa tír seo. Sin obair thaighde atá déanta.

Tá eacnamaíocht Dhún na nGall beagnach uilig bunaithe ar eacnamaíocht na farraige. Tá sé bunaithe ar dhul chun cinn na hiascaireachta: an méid monarchana próiseála atá ann, monarchana eile atá ann, agus an calafort agus na báid sna Cealla Beaga. Tá chuile shórt i gcontúirt acu anois, agus bhí le blianta, ceal taighde. Tá fáitíos orm go bhfuilimid ag iarraidh doras an stábla a dhúnadh tar éis don chapall a bheith imithe. Tugadh an chluas bhodhar anuas thar na blianta. Bhí na comharthaí ann. Bhí an dea-thoil ann. Bhí an spiorad ann.

Ba cheannródaithe Údarás na Gaeltachta agus Bord Soláthair an Leictreachais, agus dreamanna eile, a raibh an obair déanta acu. Níor tugadh ar bord an cúnamh sin, agus níor deineadh tada leis an rud seo a chur chun cinn. Deirtear faoi thionscal na hiascaireachta sa tír seo faoi láthair nach bhfuil sé 20 faoin gcéad éifeachtach. Seachtó go leith a deirtear an éifeacht atá ag baint le cúrsaí iascaireachta sa tír seo. Cuir é sin i gcomparáid leis an Ísealtír agus áiteacha a bhfuil na báid acu, tá siadsan 90 faoin gcéad éifeachtach agus chun tosaigh. Tá báid níos fearr acu, tá seirbhís níos fearr á tabhairt do na báid. Agus rud amháin, dar liomsa, atá níos tábhachtaí fós ná iad uilig, tá cluas acu sa Bhruiséal. Sin áit gur theip ar an tír seo le blianta fada anuas, nach raibh cluas againn san áit cheart, nach bhfuil an lobbying system sách laidir againn sa Bhruiséal agus atá ag tíortha eile, agus a chónach sin orainn. Táimid fágtha dá réir ar an ngannchuid.

Tóg cúrsaí oideachais: mura bhfuil oideachas ar mhuintir na hÉireann agus muintir na tíre agus iascairí, agus iad ag dul ag plé le forbairt acmhainní nádúrtha na farraige, beidh thiar orthu. Ag seasamh amach mar lóchrann nó mar chineál réaltógaí beaga sa spéir sna hiarrachtaí seo anuas thar na blianta, tá Ollscoil Chorcaí agus Ollscoil na Gaillimhe. Sna blianta deireanacha seo, tá na coláistí réigiúnacha i nGaillimh, Trá Lí agus Leitir Ceanann. Tá iarrachtaí á ndéanamh agus tá an dea-thoil ann. Agus tá a fhios ag an Rialtas é, agus ag chuile Rialtas riamh, ach arís, an seanscéal, mair, a chapaill, agus gheobhair féar.

Amárach, an tseachtain seo chugainn, an mhí seo chugainn, an bhliain seo chugainn agus, tá fáitíos orm anois, an céad seo chugainn — sin é scéal na hiascaireachta. Sin é an chaoi a bhfuil sé ag dul. Murach Ollscoil na Gaillimhe, Ollscoil Chorcaí go fadtéarmach, agus na coláistí réigiúnacha go gearrthéarmach, ní bheadh dé ar bith fágtha ionainn. Táimid ag caint faoi thaighde. Anois, céard iad na deiseanna agus céard é an cúnamh atá faighte ag na hollscoileanna sin agus ag na heagraíochtaí Stáit sin thar na blianta — pingneacha suaracha. Níl fearas acu, níl deis acu agus ní raibh, agus leis an chaoi a bhfuil an rud seo ag dul anois, ni bheidh ach oiread.

Níl sé ach cúpla mí ó d'fhógair Ollscoil Chorcaí go raibh post ag dul sa roinn atá acu. Níl mé róchinnte dén stadas atá ag an roinn ach ar ndóigh beidh an Seanadóir Murphy in ann é a léiriú dúinn ar ball. Chuir siadsan fógra ar an bpáipéar ag iarraidh duine le dul i mbun taighde i gCorcaigh. Tá a fhios agam go pearsanta faoí thriúr a tháinig abhaile, duine ó Vancouver, duine ó Atlanta agus duine ón Bhreatain Bheag. Agus mé ag cainnt leo siúd le linn dóibh bheith sa mbaile caithfidh mé a rá go raibh éadochas orm, agus sin é fáth mo éadochais anseo anocht.

Luaigh siad, mar shampla, an deis atá sna hollscoileanna atá ag plé le taighde: Corcaigh, Gaillimh, agus na hInstitiúdí eile freisin, ach nuair a chonaic siad céard a bhí le tairiscint dóibh ag an Stát seo nó ag an ollscoil dá bhfaighidís an job ar phláta, ní thógfaidís é. D'imigh siad leo arís, ar ais go Vancouver ar ais go Atlanta. Mar a dúirt siad, dá mba thaighde é sin sa tír seo, go raibh an cluiche caillte, agus sin dhá ollscoil as a mbealach féin, atá ag íarraidh an taighde a dhéanamh ar son an tionscail seo.

Sin an meas atá ag triúr Éireannach dála an scéil a chuaigh trí ollscoil na Gaillimhe agus an bhain amach céim onóracha B.Sc. ag plé léis an cineál seo oibre, agus d'imigh ó seo go Vancouver agus áiteanna eile agus a bhain amach Ph.D agus go raibh fonn orthu teacht abhaile agus a gcuid scileanna a chur ag obair sa tír seo, agus gan tada ann rompu ach an béal bocht agus "mair, a chapaill, agus gheobhair féar" intinn.

Níl sé i bhfad ó shin bhí seimineár breá mór fada san ostán Corrib Coast i gConamara, agus is é an idea a bhí ann ag daoine as Ollscoil Atlanta arís, ná go gcuirfí fundúireacht ar fáil ón airgead tras-teorainn agus áiteanna eile, le daoine a chur amach go hAtlanta agus go háiteanna eile mar sin, le céim doctúireachta a dhéanamh, Ph.Ds a dhéanamh amuigh ann, agus é ar intinn go dtiocfadh siad ar ais don tír seo arís. Níl mé in aghaidh daoine ag dul thar lear dála an scéil, rud maith é, rud íontach, ach níl mé ach ag léiriú díbh cé comh bocht is atá an cheist seo sa tír.

Ní fheicim an leigheas sa Bhille mar atá sé rianaithe anseo. Tá scoileanna dara leibhéal i gConamara. Is mó eolas atá agam ar an áit sin na áit ar bith eile sa Cheathrú Rua, tá Scoil Chuimsitheach. Tá scoil phobail i gCarna, scoil dara leibhéal i Ros Muc, scoil phobail sa Clochán, scoil phobail in Indreabhán, meánscoil sa Spidéal agus iad uilig ag plé le hoideachais den tarna leibhéal. Téigh isteach in aon cheann de na scoileanna sin, agus fiafraigh díobh cé mhéid duine atá ag plé le acmhainn nadúrtha na farraige ó thaobh ábhair de chineál ar bith, ar bhealach ar bith. Tá mé ionann is bheith cinnte gur neamhní a bheadh agat. Nach léiríonn sin dúinn freisin ár dtreo agus ár nintinn i leith taighde, agus i leith daoine a chur ar an eolas faoin chaoi a bhfuilimid ag dul.

Tá obair an-mhór déanta ag na hinstitiúidí tríú leibhéal ag Litir Ceanainn, Gaillimh agus Trá Lí, arís ar thada ach an oiread leis an dá ollscoil. Is féidir dul amach taobh thiar de Charna áit a chuir Ollscoil na Gaillimhe ionad taighde ar bun. Tá an tOllamh Ó Céidigh ansin — fear íontach go bhfuil an oiread sin eolais aige, agus obair déanta aige as a bhealach féin — agus an Dr. Mercier atá anois le blíanta amuigh i gCarna. B'fhiú do Sheanadóirí, don Aire agus do dhuine ar bith atá bainteach leis an Bhille seo, dul siar go bhfeicfidís an t-ionad taighde atá i gCarna. Is mór an náire é. Is mór an náire go bhfuil baint ag an Stát leis. Mar a deir na lads thiar "tá sé starváilte"; tá sé ar an n-gannchuid; níl pingin sa kitty le pá seachtainiúil a thabhairt dóibh. Téann daoine isteach doras amháin agus amach an doras eile. Níl aon bhuanadas, níl aon seilbh ann, níl aon spiorad ann agus cén chaoi a bhfeadfadh sé bheith ann nuair nach bhfuil tada, curtha ar fáil, nuair nár chuir an Stáit seo airgead cuimsitheach ar fáil leis an acmhainn nadúrtha is mó atá againn sa tír seo a fhorbairt, sé sin acmhainn na farraige.

Níl mé ag dul ag tosnú ag caint faoin chaoi in a bhfuil na bóithre, ach a rá libh go bhfuil áit amháin thiar i gConamara, an tArd Mhór a tugtar air, Ard na hAirde. Tá tionscnamh breá mór thíos ansin. Is cúl-bhóthar é ag dul síos ag an fharraige. Is ann atá an £1.5 mhilliún caite ag Carrolls le monarcha den scoth a chur ann. Níl aon leoraí in ann dul síos ann agus sin lom na fírinne. Níl aon carr in ann dul síos ann.

An bhfuil aon bhaint dáiríre ag ceist na mbóithre leis an mBille seo atá os an gcomhair?

Sa mhéid go bhfuil mé ag caint faoi thaighde, tá taighde tábhachtach agus má tá tú ag plé le taighde caithfidh tú cuile chuid den taighde sin a chur san áireamh. Cén mhaith bheith ag caint faoi thaighde mura bhfuil sé in aon phíosa mhór iomlán amháin? Tuigeann an Seanadóir é sin chomh maith liomsa, gur amhlaidh atá sé.

Ní gá ach é a rá.

Caithfear gach rud a rá istigh anseo. Táimid á rá anseo agus níl duine ar bith ag tabhairt aird orainn. Mura ndéarfar é, ní thabharfar aird ar bith orainn, ach tá seans ann má deirtear é sách minic, i ndeireadh na fríde go mb'fhéidir go dtarlódh rud éigin. I gcead duit — agus tá baint ag céibheanna leis — cén mhaith taighde farraige mura bhfuil céibh agat? Cén taighde atá déanta agus atá i gceist a dhéanamh anseo faoi na céibheannaí uilig a bhfuil gá linn iad a thabhairt suas go dtí an caighdeán ceart? Ó thaobh taighde de, caithfimid comparáid a dhéanamh le tíortha eile.

Tá áiteanna gur thug mé féin cuairt orthu, gar do Vancouver, agus do Seattle agus in Atlanta, agus stáisiún taighde in Albain, agus sa Danmhairg. Nuair a fheicim an obair atá déanta ansin anuas tríd na blianta agus an obair atá le déanamh nílimid ach ag caint faoi fós. Níl aon rud déanta. Mar shampla, tá an Scottish Marine Biologists Association ann, English Marine Biologists Association ann, Ollscoil Aberdeen agus Ollscoil Stirling. Feicimid ansin má táimíd ag íarraidh eolais, agus cúnamh faoi thaighde. Tá aithne agam ar scoláirí atá imithe as an tír seo, agus atá ag imeacht anois go Aberdeen agus go Stirling ag iarraidh eolais agus taighde a dhéanamh, nuair nach bhfuil an seans acu é a dhéanamh sa mbaile. Buíochas le Dia ar a laghad ar bith go bhfuil siad in ann é sin a dheánamh.

Tá institiúid sa bhFrainc a bunaíodh, tá mé ag ceapadh, i 1984. Sé an fáth go bhfuil mé ag luadh seo, ná dá dtabharfaí aird agud dá ndeánfaí staideár ar an chaoi a bhfuil na h-institiúidí seo bunaithe d'fhéadfaí Bille ceart a bheith againn. Is eagraíocht phoiblíochta an institiúid seo, by the way, atá curtha le chéile ag lucht trádála agus tionsclaíochta faoi bhrat an Roinn Oideachais agus Roinn na Mara sa bhFrainc. Cuireadh Seanadóirí an comhdhéanamh atá ansin i gcomparáid leis an méid atá anseo agus feicfidh siad céard faoi a bhfuil mé ag caint agus cén fáth. Is taighde bunúsach atá anseo ag an eagraíocht seo sa bhFrainc le chuile shórt a bhaineann leis an fharraige. Is é sin staidéar a dhéanamh, agus níos tábhachtaí fós ná staidéar, gníomhú dá réir. Tá an eite atá istigh ansin leis an lucht tionscail agus trádála bainteach leis. Fir ghnótha, comhlachtaí gnótha, istigh mar chuid den eagraíocht phoiblí is mó taighde atá sa bhFrainc. Sin an cineál Bille nó foras nó institiúid a ba chóir bheith á phlé againn anseo, ní an rud atá idir an dá leathanach anseo, mar níl ann, mar a fheicimse é agus mar a bheas mé á mhíniú don Seanad ach píosa de Roinn na Mara caite amach idtraipéisí i leataobh agus gan tada eile i gceist ann. Le go mbeadh an Bille seo éifeachtach, caithfear an-bhéim go deo a chur ar thaighde, ar thaighde speisialta go mór faoi shloigéisc.

Tá cuid mhaith taighde déanta ar fheilméireacht eisc ar an bhFarraige Mhór faoin am seo. Ba chóir dúinn anois, agus ba chóir go mbeadh sé luaite istigh ansin ní go ginearálta ach go speisialta, in aon Bhille céard é atá romhainn, céard iad na spriocanna atá le baint amach againn. Tá mé ag caint faoi chuanta mara an abilónia, diúlicíní, an gliomach, agus go ndéanfaí taighde ar an gcineál sin sliogéisc.

Tóg cúnta mara mar shampla, ceann den na sóláistí is mó gur féidir a dhíol ar mhargadh éisc na Fraince faoí láthair. Ceárd tá déanta ag Roinn na Mara ag an Roinn Iascaigh, ag an fhorás stáit, Bord Iascaigh Mhara nó éinne eile, anuas trid na blianta, leis an tionscal seo a chur chun cinn. An té a ghabhfadh amach go dtí na hOileáin Árainn, d'fheicfeadh sé ní na céadta, ná ní na mílte agus ní na milliúin, ach na billiúin de ábhar cúnta mara timpeall cóstaí na dtrí oileán. Cén taighde a deineadh len iad a thabhairt uaidh seo, áit nach bhfuil aon bhealach fás acu?

Inseoidh mé do Sheanadóirí cad a tharla: iascairí bochta Inis Oírr, triúr nó ceathrar acu, nach bhfuair pingin ón Stát ná cúnamh ar bith, nach bhfuil cé ná bád ceart acu, bhain siad na céadta de chúnta mara ar an dtaobh den oileán atá oscailte do na gaoithe móra agus don Fharraige Mhór agus d-athphlandáil siad iad, iad féin. Seo ceart-bhrí le taighde, agus ní raibh aon ghá le Bille mór institiúide le bheith ann in a aghaidh. Thógadar féin iad amach as na háiteanna fiáine sin, chuir siad i gceantair ar an dtaobh thoir den oileán, áit a bhfuil foscadh, agus thugadar beatha dóibh. Nach iontach é beatha, feamainn? Tá siad fásta anois. Sin an méid atá acu, agus beidh siad á ndíol idir seo agus an Nollaig ar mhargaí na Fraince. Tá socrú speisialta déanta acu le Aer Árainn len iad a thabhairt i dtír dóibh, mar nach bhfuil aon tseirbhís acu, níl aon ché acu, níl aon bhád acu, níl aon bhóthar.

Má deireann an Seanadóir Murphy liomsa nó le haon duine, nach bhfuil siad san tábhachtach i leith an Bhille seo, caithfidh sé dul, dar liomsa, agus scrúdú a dhéanamh air. Maidir le taighde caithfear gach rud a bheith ann, agus i gceart ann. Sin sampla amháin d'obair. Cén cúnamh a fuair siad? Tada. Údarás na Gaeltachta, ba mhaith leo cinnte, agus thugadar roinnt eolais dóibh agus mar sin de.

I dtaobh an abilónia, na diúlicíní, na gliomaigh, agus cuile shórt a bhaineann leo, táimid ag caint faoi go leor thaighde a d'fhéadfadh bheith déanta agus nach bhfuil déanta. Earraí beaga simplí iad agus ní fheicim luaite sa Bhille seo beag ná mór an cineál taighde seo, rud a chuir iontas ar fad orm. Níl caint ar bith faoi fhás feamainne, mar shampla. B'fhéidir go bhfuil dul amú orm. Ní fhaca mise luaite é nó ní fhaca mé é faoi na fó-theidil atá ann. Fás feamainne nach é beatha na farraige é don éisc cois chladaigh agus timpeall air? Na heolaithe a chum an Bille seo, níl sé luaite fiú amháin.

Chuaigh an ceathrar lads céanna ón Iris Oírr an bhliain seo caite ar a gcostas féin go dtí Oileán Mhánainn, the Isle of Man. Nuair a bhíonn tusa nó mise ag dul ann bíonn muid ag dul ar saoire, agus bíonn am deas againn cois chladaigh. Ach chuala siad san faoi bheirt ceimí ollscoile go bhfuil PhD acu, go rabhadar san ag déanamh taighde faoí fhás feamainne ar leith agus fuair siad amach go raibh an fheamainn sin, an cineál céanna ag fás thart ar an oileáin. Chuaigh siad go bhfaca siad len gcuid súl féin an fheiliméireacht feamainne a bhí ar bun ann. Chualamar faoi fheiliméireacht éisc. Anois tá ceann nua ann, feiliméireacht feamainne, agus gur féidir feamainn a fhás faoi staidéar agus faoi chuile shórt a bheith i gceart ann, agus go bhféadfaí é a bhaint agus é a thriomú agus é a úsáid mar bheatha agus mar rudaí atá níos tábhachtaí freisin don chuid den tréith a bhaineas le heolaíocht. Arís, níl sé luaite ann, sin feamainn, sin slata mara.

Dár ndóigh, cad é an taighde a rinne an tír seo anuas thar na blianta nuair a bhí an deis acu, faoi fhás carraigín. Chuaigh mé féin beagnach scór bliain ó shin go Nova Scotia ag breathnú ar an gcaoi a raibh sé á fhás. Agus bhí siad tosaithe an t-am sin ag feilmiú carraigín. Tháinig mé abhaile le mo chuid smaointe agus d'inis mé do na daoine faoi ach níor deineadh tada faoi riamh. Chaill muid an bád. Bhí an dea-intinn ann, bhí an deis ann, bhí an spiorad ann. Bhí daoine a bhí sásta dul i mbun taighde. Ní raibh siad ag caint faoi Bhille-thaighde nó institiúid nó tada ach amháin bhí siad ag dul á fhás go nádúrtha, ach maraíodh é. Tá an Bille an-lochtach. Is cur i gcéill atá sa mBille mar níor thug an Rialtas aghaidh ar an mBille seo i gceart, agus níor éist siad, agus ní dheachaigh siad i gcomhairle.

Feicim go raibh comhairle faighte acu ó institiúidí éagsúla. Cad é an chomhairle a ghlac siad ó mhuintir Inis Oírr, mar shampla, nó aon mhuintir eile ar an talamh a bhí ag saothrú na farraige as allas a gcnámha? Tá siad ag aistriú sa mBille seo cuid de Roinn na Mara go Foras na Mara. Tá siad ag dul ag tógáil phíosa bhig de Roinn na Mara agus d'fhostaithe atá cheana féin i Roinn na Mara agus á gcur isteach le dream eile agus ag rá: "Anois is sibhse Institiúid na Mara". Ainmneoidh an tAire ochtar agus cathaoirleach mar chineál coiste chomhairligh, gan neamhspleáchas ar bith acu. Ní Bille ar bith é sin. B'fhearr gan aon Bhille ná a leithéid sin a bheith ann. Ní dhéanfaidh sé aon mhaith. Comhairle amháin a bheidh ann, in áit foras nó institiúid cheart mhara ann, agus bainteach leis sin go mbeadh iascairí, feilméaraí mara, iadsan atá ag obair amuigh, lá i ndiaidh lae agus geimhreadh i ndiaidh geimhridh, agus ag plé leis seo ar an talamh.

Sin iad na daoine go mba chóir dúinn a bheith ag glacadh comhairle uathu agus iad a bheith mar chuid d'aon institiúid atá le bunú. Dár ndóigh, bheadh áit ann, agus ní mór go mbeadh, do gheolaíocht, nó gheolaithe, mar go bhfuil an scil sin ag teastáil. Ba cheart go mbeadh baint ag na hinstitiúidí, go háirithe béaloideas, Ollscoil Chorcaí, Ollscoil na Gaillimhe agus na trí choláistí réigiúnacha atá luaite agam, Leitir Ceanann, Gaillimh agus Trá Lí. Thar aon rud eile, ba chóir go mbeadh baint ag eagraíochtaí forbartha atá ag plé leis seo cheana féin. Mar atá léirithe agam, Údarás na Gaeltachta, BIM, Ionad Taighde Charna, agus na hollscoileanna, sin iad na daoine, sin é an Foras, sin í an Institiúid.

Ó thaobh ceannárais de, tá sé ráite anseo tagann an chuid is milse ar far den Bhille seo ag an deireadh — ní bheidh aon, mar a deirtear i mBéarla, single campus ann. Is ionann sin agus a rá, agus tá sé ráite fiú amháin anseo, níl sé i gceist ag an Rialtas aon phingin a chaitheamh ar cheannáras. Ag dinnéar Chomharchumann Iascairí Arann dhá bhliain ó shin, thug an tiar-Aire, an Teachta Daly, gealltanas agus tuiscint go mbeadh sé lonnaithe i nGaillimh. Fiú amháin bunaíodh coiste, ar iarratas an Rialtais, idir Údarás na Gaeltachta, Galway Chamber agus UCG le dul i mbun na hoibre sin. Níl tada cloiste faoi ó shin, agus anois táimid ag cloisteail anseo nach mbeidh aon cheannáras ann. I Meastacháin na bliana seo níl ann ach £30,000 sa bhreis le h-ais Mheastacháin na bliana seo caite le caitheamh ar an institiúid seo. Má thaispeáineann sé sin an leibhéal dáiríreachta atá ann ag an Rialtas, b'fhearr gan é a bheith ann ar chor ar bith.

Bhí sé neamhspleách agus ní bheidh sé neamhspleách. D'fhéadfainn leanúint go maidin. Ní minic a fhaigheann duine deis labhairt ar an ábhar seo ag an leibhéal seo, agus tá díomá orm faoin gcineál Bille atá curtha os ár gcomhair. Mar níl fiacla ann, níl spiorad ann, níl sé fadradharcach. Tá sé bunaithe ar an sean rud a bhí ann i gcónaí, agus tá sé ar ais arís go dtí an sean syndrome a bhí ann, mair, a chapaill, agus gheobhair féar.

Ba mhaith liom fáilte a chur roimh an Aire Stáit ar dtús agus mo bhuíochas a ghabháil leis toisc gur chuir sé an Bille seo os ár gcomhair sa Seanad.

I welcome wholeheartedly the establishment of the Marine Institute, to bring together under one authority all the resources of the State involved in marine research and broaden their activities to areas that are possibly neglected at present. The commitment to establish Foras na Mara was given in the Programme for National Recovery. I am delighted the Minister for the Marine has initiated this Bill in Seanad Éireann and I thank him for that. I know there are many areas which this Bill could cover and will cover, but my main concern, being a fisherman, is naturally fishing.

I think I am the only fisherman ever elected to either House of the Oireachtas and as a fisherman I would like to put on record my sincere thanks over the years to all the people involved in lifesaving around our coasts. I say that on behalf of the fishermen and all the seagoing people in order to thank the lifeboat men, the people in the VHF radio stations, our lighthouse keepers and, of course, the helicopter service.

Debate adjourned.
Barr
Roinn