Léim ar aghaidh chuig an bpríomhábhar
Gnáthamharc

Caiteachas Gaeilge agus Gaeltachta

Dáil Éireann Debate, Wednesday - 21 October 2020

Wednesday, 21 October 2020

Ceisteanna (90, 92, 93, 95)

Aengus Ó Snodaigh

Ceist:

90. D'fhiafraigh Deputy Aengus Ó Snodaigh den Aire Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán cén fáth an bhfuil gearradh siar déanta ar chaiteachas caipitil sa Bhuiséad in earnáil na Gaeltachta. [31999/20]

Amharc ar fhreagra

Aengus Ó Snodaigh

Ceist:

92. D'fhiafraigh Deputy Aengus Ó Snodaigh den Aire Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán conas atá €4 mhilliún sa bhreis i leith chaiteachas caipitil an Údaráis fógartha sa Bhuiséad céanna ina bhfuil €2.5 mhilliún gearrtha siar as airgead caipitil na Gaeltachta; agus cárb as a dtagann na €6.5 mhilliún de ghearradh siar atá ag teastáil chun na €4 mhilliún sin a fháil. [32001/20]

Amharc ar fhreagra

Aengus Ó Snodaigh

Ceist:

93. D'fhiafraigh Deputy Aengus Ó Snodaigh den Aire Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán an bhfuil aon ardú ar bhunlíne maoinithe earnáil na Gaeltachta, Fhoras na Gaeilge, agus Údarás na Gaeltachta, nó an ardú aonuaire amháin atá i gceist sa Bhuiséad chun dul i dtaithí le Covid-19. [32002/20]

Amharc ar fhreagra

Aengus Ó Snodaigh

Ceist:

95. D'fhiafraigh Deputy Aengus Ó Snodaigh den Aire Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán cén fáth nach bhfuil aon airgead breise chun deileáil le Brexit fógartha don Ghaeltacht. [32004/20]

Amharc ar fhreagra

Freagraí scríofa

Tá sé i gceist agam ceisteanna uimhir 90, 92, 93 agus 95 a thógáil le chéile.

Beidh áthas ar an Teachta a chloisteáil gur fógraíodh €14.8m breise d’earnáil na Gaeilge agus na Gaeltachta sa cháinaisnéis an tseachtain seo caite agus ciallaíonn sé sin go bhfuil maoiniú iomlán d'os cionn €78m ar fáil anois d’earnáil na Gaeilge agus na Gaeltachta an bhliain seo chugainn.

Leis an gcistíocht bhreise seo, beidh mo Roinn féin, Foras na Gaeilge agus Údarás na Gaeltachta in ann níos mó airgid a dháileadh ar ghrúpaí pobail ar fud an oileáin a bhfuil obair den scoth ar bun acu ar son na teanga. 

Chomh maith leis sin, mar is eol don Teachta, cheadaigh an Rialtas maoiniú breise don Roinn seo mar chuid den Phlean Spreagtha Post i mí Iúil, ina raibh soláthar caipitil €8m breise d'Údarás na Gaeltachta in 2020 chun uasghrádú riachtanach a dhéanamh ar a stoc foirgneamh agus ar chórais chóireála uisce.

Nuair a chuirtear an maoiniú aon-uaire sin ar leataobh, fágann sé go bhfuil ardú suntasach ar mhaoiniú d’earnáil na Gaeilge agus na Gaeltachta go €78m in 2021, mar a léirítear sa tábla thíos.

 -

Buiséad 2020

Plean Spreagtha Iúil 2020

 Buiséad 2021

Buiséad 2020 v Buiséad 2021

Clár

€000 

€000 

€000 

€000 

An Roinn - reatha

22,950

 

26,070 

+3,120 

An Roinn - caipitil

3,224 

500 

4,770 

+1,546 

Údarás na Gaeltachta - reatha

13,652 

200 

17,530 

+3,678 

Údarás na Gaeltachta - caipitil

10,000 

8,000 

14,454 

+4,454 

Comhoibriú Thuaidh Theas

13,383 

 

15,162 

+1,779 

Iomlán

63,209 

8,700

78,006 

+14,797 

Mar is eol don Teachta, is faoin bpróiséas meastacháin a dhéantar allúntas na Roinne a dheimhniú ó bhliain go bliain. Táthar ag maireachtáil i dtréimhse thar a bheith éiginnte de bharr na paindéime COVID-19 agus na Breatimeachta agus cuireadh é sin san áireamh agus Buiséad 2021 á chur le chéile, mar a léirítear anseo.

Tá measúnacht déanta ag mo Roinn ar thionchar an Bhreatimeachta agus COVID-19 ar Údarás na Gaeltachta agus ar a chliantchuideachtaí. Chuige sin, tá maoiniú breise €8.1m san iomlán ceadaithe d'Údarás na Gaeltachta in 2020 mar seo a leanas:

- Cuirfear €4.45m breise in airgead caipitil ar fáil d’Údarás na Gaeltachta chun fostaíochta a chruthú agus chun cliaint-chomhlachtaí an Údaráis a chosaint ón mBreatimeacht agus ón bpaindéim;

- Cuirfear beagnach €3m eile isteach i mbuiséad riaracháin an Údaráis. Saoróidh sé seo airgead a ghinneann an tÚdarás óna chuid acmhainní féin le caitheamh ar obair fhorbartha pobail agus teanga agus ar chothabháil maoine, rud atá éilithe ag an eagraíocht le blianta beaga anuas.

- Cuirfear allúntas breise de €700,000 ar fáil don Údarás le cur i dtreo obair na gcomharchumann Ghaeltachta agus forbairt óige, luathbhlianta agus na n-ealaíon sa Ghaeltacht de réir mar a aithnítear na tosaíochtaí.

Maidir leis an gcistíocht bhreise atá léirithe sa tábla thuas do mo Roinn féin, lena n-áirítear an Clár Tacaíochtaí Pobail agus Teanga, mar aon leis an bpróiseas pleanála teanga agus Foras na Gaeilge, tá airgead ceadaithe mar seo a leanas:

- Cuirfear beagnach €2.4m breise isteach i Scéimeanna Tacaíochta Gaeilge na Roinne.

- Cuirfear beagnach €1.8m breise isteach i gcomhoibriú thuaidh-theas a thabharfaidh an chéad ardú san allúntas d’Fhoras na Gaeilge ó 2016; agus,

- Cuirfear €1.3m breise ar fáil don phróiseas pleanála teanga chun tacú leis na pobail éagsúla taobh istigh agus taobh amuigh den Gaeltacht a gcuid pleananna a chur i bhfeidhm agus a ullmhú de réir mar a bhaineann, chomh maith le roinnt bearta ar leas an phróisis a mhaoiniú ar bhonn lárnach.

Is fiú a nótáil chomh maith go mbeidh €3.5m breise ó allúntas na Roinne do na Meáin ag dul go TG4, rud a chuirfidh go mór le cur i bhfeidhm ghealltanais atá sonraithe sa Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge.

Anuas air seo uile, beidh cliaint-chomhlachtaí de chuid Údarás na Gaeltachta agus comhlachtaí Gaeltachta i gcoitinne in ann tairbhe a bhaint as bearta náisiúnta eile chun dul i ngleic leis an mBreatimeacht agus COVID-19. San áireamh leis seo, mar a fógraíodh sa Bhuiséad an tseachtain seo caite, tá an Ciste Tacaíochta um Shrianta COVID, an laghdú ar an ráta Cháin Bhreis Luacha go 9% go deireadh na bliana seo chugainn agus an tsíneadh ar an tarscaoileadh ó rátaí ghnó go deireadh na bliana seo.

Barr
Roinn