Ní leigheas ar an scéal an cinneadh seo mar tá imní ar dhaoine fós roimh an Nollaig agus taréis na Nollag. Tá imní orthu nach mbeidh socrú ann ach le cúnamh Dé beidh socrú ann. Tá imní ar dhaoine freisin nach leor an tseirbhís atá ar fáil pé scéal é is cuma stailc a bheith ann nó gan é a bheith ann. Creidim féin gur toradh é an stailc seo ar dhrochbhainistíocht in áiteanna. Ní maith liom é sin a rá. Is toradh é an stailc ar cheardchumainn mífhreagracha agus ní maith liom é sin a rá ach oiread. Is toradh é chomh maith ar rud ar a thug Joe Meagher, an Chief Executive ar Iarnród Éireann, "repercussion of sustained under-investment". Baineann sin leis an Rialtas seo agus le Rialtais roimhe seo.
Léirigh an stailc rud amháin thar rud ar bith eile. Léirigh sé go bhfuil guth ag an mbainistíocht, ag na ceardchumainn, ag an Rialtas ach níl aon ghuth ag na custaiméirí. Má tá rud amháin le teacht as an díospóireacht seo tá súil agam go dtiocfaidh rud éigin cosúil le Public Transport Users' Group as. Tá fhios againn go bhfuil a leithéid agus Irish Parents' Council ann ó thaobh scoileanna de agus tá an Irish Consumers' Association ann ó thaobh trádála de agus eile. Ach go bhfios dom níl a leithéid de ghrúpa eagraithe ar nós Public Transport Users' Group. Léiríonn an stailc seo thar rud ar bith eile go bhfuil géarghá len a leithéid.
Bhí fearg uafásach ar dhaoine inniu ag fanacht le traenacha agus cén fáth? Aréir agus daoine ag dul abhaile, agus mise in a measc, chualamar fógra gan eolas ar ardán Stáisiún an Phiarsaigh, a dúirt linn éisteacht leis an raidio agus a bheith ar an airdeall, fanacht le scéal. D'éistíomar leis an nuacht ar maidin agus ní bhfuaireamar mórán eolais ach amháin go raibh rudaí trén a chéile. Ansin dúradh linn glaoch ar uimhir 1850. Dhein mise iarracht ón a seacht a chlog go dtí ceathrú taréis a hocht glaoch ar an uimhir sin agus bhí sé gafa an t-am ar fad. Idir an dá linn bhí scoláirí ann a chaill a gcuid scolaíochta. Bhí daoine ann a thóg an lá le dul ag siopadóireacht agus bhí orthu rudaí a athrú agus gan dul amach. Bhí oibrithe ann a bhí déanach nó nach raibh in ann dul ag obair ar chor ar bith. Bhí daoine a chaill go leor airgid de bharr nach raibh aon dul as acu ach taxi a fháil má bhí siad in ann taxi a fháil agus bhí daoine ag teacht thar an teorainn ó Bhéal Feirste ar cuairt. Ba dhrochshampla amach is amach a fuaireadar siúd de chóras iompair phoiblí na Poblachta.
Tá mise ag glaoch ar an mbainistíocht chun a fháil amach cén fáth nach raibh fógra ann roimh tráthnóna aréir. Dúirt siad nach bhfuair siad ach fógra 24 uair roimhe sin agus de ghnáth bíonn mí ag teastáil chun stailc a reachtáil. Agus bhí fógra ar an 29ú lá de mhí Dheireadh Fomhair, 1999 agus dúradar notice of strike had expired. Ansin ar an dtaobh eile den scéal chuir mé glaoch ar an National Bus and Railworkers' Union agus ar SIPTU a dúirt nach raibh aon expiry i gceist, nach raibh ann ach deferral of strike notice.
Tuigtear dom go bhfuil compromise nua le plé amárach agus guím gach rath air. Ach in ainm Dé is comhlacht beag í Iarnród Éireann i gcomparáid le comhlachtaí iarnróid i dtíortha eile. San Ísiltír mar shampla, áit a bhfuil i bhfad níos mó daoine ann agus comhlacht níos mó éiríonn leo rudaí a reachtáil. Bíonn an traein in am. San Eilbhéis chomh maith fuaireas amach nuair a bhíos ann ní hamháin go raibh an traein in am ach bhí duine ag seasamh taobh thiar den ardán agus do bhuail sé cnaip díreach nuair a bhí an second hand san áit cheart agus d'imigh an traein. Bíonn taxi nó car rental ar fáil ag gach stáisiún san Ísiltír agus bíonn fonn ar dhaoine an traein a úsáid dá bharr. Bíonn integrated ticketing ann ní hamháin do thraein no do bhus ach do thraein agus do thaxi. Chomh maith leis sin, tá fhios ag aon duine a bhí ar chuairt ar an Ísiltír go mbíonn neart áiteanna ann chun rothar a pháirceáil go sábháilte agus bíonn fonn ar dhaoine dul chuig an traein ar rothar. Is sampla maith dúinn é sin. Mar sin, an bhfuil aon ionadh ar an Aire go bhfuil Iarnród Éireann mí-shásta agus go bhfuil daoine taobh istigh d'Iarnród Éireann míshásta leis an chineál scéil atá ann. Is léir dúinn mar phobal agus is cinnte gur léir do mhuintir Iarnróid Éireann go bhfuil infrastructúr acu, the permanent way mar a thugtar air, agus níl sé á úsáid. Ó am go chéile bíonn sé plódaithe ar ndóigh, ach go minic cuirtear amú an infrastructúr atá ann. Ar ndóigh bíonn an pobal ag tabhairt amach do na tiománaithe má bhíonn an traein plódaithe. Feiceann siad an tiománaí agus feisteas Iarnróid air nó uirthi agus tugann siad amach freisin do na bainisteoirí nuair a bhuaileann siad leo agus leis na máistrí stáisiún mar gheall ar mhoill agus mar sin de. Ní aon ionadh ormsa go bhfuil ísle brí agus easpa mhisnigh ar dhaoine atá ag obair in Iarnród Éireann. Tugtar faoi ndeara chomh maith nuair a bhíonn caint ar thraenacha ocht gcarráiste nach bhfuil ach traein amháin mar sin ag teacht ó mo bhaile dúchais féin. Baile Brigín, ar a hocht a chlog ar maidin agus traein amháin eile ag dul abhaile ó stáisiún an Phiarsaigh san iarnóin ag trí nóiméad déag taréis a cúig. Ní stopann an traein sin a thuilleadh ag stáisiún Sráid na Teamhrach mar go bhfuil an t-ardán ró ghearr. Is léir go bhfuil an-chuid fadhbanna ann agus dá bharr sin ísle brí i measc lucht Iarnróid Éireann chomh maith leis na custaiméirí. Is cinnte go dtuigimid go léir, tá súil agam, cén fáth go bhfuil an pobal ar buille. Is minic, agus bímse ag taisteal go minic mé féin ar na traenacha, a bhíonn siad déanach, is minic a bhíonn siad plódaithe agus is minic a chuirtear seirbhís ar ceal ar fad agus ní bhíonn fhios agat go dtí go mbíonn tú ann ag fanacht leis an traein.
Ó am go chéile, agus bhí mé féin ar an traein nuair a tharla sé seo, bíonn rud a thugtar "signal failure" air. Bíonn an taein lán, go minic bíonn sé plódaithe agus uaireannta stopann sé i lár áite agus ní bhíonn seans ag daoine rud ar bith a dhéanamh ach fanacht go foighneach. Is minic a bhíonn na carrchlósanna trén a chéile chomh maith. Aréir sna Sceirí bhí traein 6.25 déanach. Níor tháinig sé go dtí 6.45 agus bhí an áit trén a chéile. Bhí daoine ag fanacht le daoine eile chun síob a thabhairt dóibh má bhí siad in a gcomhnaí i bhfad ón stáisiún agus araile. Is cinnte nach bhfuil seo sásúil. Rud eile atá an-mhíshásúil ná an clár ama a bhíonn míchruinn. Deirtear sa chlár ama go mbeidh tú i mBaile Átha Cliath ag am áirithe agus caithfidh mé a admháil nach raibh sé riamh cruinn chomh fada agus a bhain sé liomsa. Bhí sé i gcomhnaí beagáinín déanach agus deirtear gur leor é sin. Ach ní leor é má tá tú chun seirbhís a chur ar fáil do dhaoine. Is minic nach mbíonn an leithreas ag obair ar thraenacha Arrow mar shampla agus neart daoine ag tabhairt amach faoi sin – daoine le páistí ag taisteal leo mar shampla. Is minic a bhíonn easpa slí isteach is amach do dhaoine atá ag brath ar wheelchairs.
Mar sin tá go leor fadhbanna ag cur isteach ar Iarnród Éireann chomh maith le custaiméirí Iarnróid Éireann. Tá an stailc, dar liomsa, mar chuid de na fadhbanna ar fad atá taobh thiar de sin cé go bhfuil siad ag díriú ar na tiománaithe an uair seo. Má tá an pobal ar buile ní thuigim cén fáth nach bhfuil an fhoireann, nó an bhainistíocht nó an tAire ar buile. Agus má tá siad ar buile cad tá á dhéanamh acu faoi? Rachaidh an scéal seo in olcas. Bhí stailc ann inniu ach is cinnte má tá méadú ar an daonramh atá ag brath ar an Iarnród go mbeidh i bhfad níos mó fadhbanna amach anseo. Tá 10,000 duine in a gcomhnaí faoi láthair i mo bhaile féin. Taobh istigh de dheich mbliana eile beidh sé sin ardaithe go dtí 25,000 duine. Más amhlaidh a bheidh sé sin is cinnte go mbeidh i bhfad níos mó daoine ag brath ar an traein agus tá eagla ormsa go mbeidh stailceanna ann níos minice.
Dúirt Mr. Joe Meagher leis an gComhchoiste um Fhiontair Phoiblí agus Iompar, "In 1998, we carried almost 32 million passengers, an increase of 8% on the 1997 carryings."
Mar fhreagra ar sin cad a rinne an Rialtas faoi sin ach méadú 6% a thabhairt ar an subvention do CIÉ i mbliana.
"Considering", mar a dúirt Mr. Meagher arís, "investment requirement of £840 million up to 2006 to bring infrastructure and rolling stock up to an acceptable level..". Ní leor é sin agus is maslach an tsuim airgid é an t-ardú sin. Bliain i ndiaidh bliana bhí laghdú in real terms ar an méid airgid a tugadh do CIÉ i gcoitinne. Agus tá an scéal níos measa má tá an stailc seo os ár gcomhair amach. Tá an scéal níos measa ó thaobh an Phlean Náisiúnta de. Tá £3 bhilliún luaite mar airgead don chóras iompair phoiblí agus taobh leis sin tá £9 mbilliún luaite mar chaiteachas ar bhóithre. Tá gá le bóithre ach tá na bóithre i bhfad níos contúirtí mar shlí taistil ná mar atá an traein. Maraítear thart ar 400 duine ar an mbóthar gach bliain. Bíonn an-chuid fadhbanna maidir le truailliú agus tá conarthaí idirnáisiúnta sínte maidir faoi sin. Tá fadhbanna atá i mbéal an phobail ar nós Glen of the Downs ann nuair atá iarnród atá ag dul síos cósta Chill Mhantáin ag an am céanna gan an infheistíocht atá ag teastáil agus costas ospidéil ag éirí as timpistí ar an mbóthar chomh maith.
Deir an Plean Náisiúnta go mbeidh 90% den chaiteachas taobh amuigh de Bhaile Átha Cliath ag dul ar bhóithre. Nuair a chuireann tú é sin i gcomparáid leis an stailc a bhí ar siúl ar maidin is léir go bhfuil neamhaird á thabhairt ar fhadhbanna an chóras taistil phoiblí. Cuireann se sin leis an míshásamh, leis an aighneas, leis an choimhlint agus leis an seans stailceanna a bheith ann.
Táimid ag caint mar gheall ar "Cinderella" service i gcoitinne. Ní thuigim cén fáth go bhfuilimid ag glacadh leis go mbeadh píosaí ó líne Bhéal Feirste atá á dtógaint amach á n-úsáid ar líne Ros Láir, ar líne an Teachta Ivan Yates. Second hand pieces of track and so forth atá n-úsáid ar líne Ros Láir. Is léir nach bhfuil ár ndóthain á dhéanamh againn ansin ach oiread.
Tríd is tríd is toradh é an díospóireacht seo ar an stailc a tháinig aniar aduaidh orainn mar phobal inniu. Is toradh é an stailc ar criminal neglect. Níl aon fhocal eile air. Criminal neglect ón Rialtas ó thaobh cúrsaí sóisialta de, daoine atá buailte mar nach bhfuil córas taistil ann, cúrsaí chomhshaoil, mar tá an traein i bhfad níos fearr ná an bóthar ó thaobh córas taistil de.