Dáil Éireann debate -
Friday, 24 May 1946

Vol. 101 No. 7

Committee on Finance. - Vote 28—Dublin Institute for Advanced Studies.

Tomás Ó Deirg

Tairgim:—

Go ndeontar suim ná raghaidh thar £33,150 chun slánaithe na suime is gá chun íoctha an Mhuirir a thiocfas chun bheith iníoctha i rith na bliana dar críoch an 31ú lá de Mhárta, 1947, chun Deontas d'Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath (Uimh. 13 de 1940).

That a sum not exceeding £33,150 be granted to complete the sum necessary to defray the Charge which will come in course of payment during the year ending the 31st day of March, 1947, for Grants to the Dublin Institute for Advanced Studies (No. 13 of 1940).

Donnchadh Ó Briain

Ba mhaith liom aon cheist amháin a chur chun an Aire mar gheall ar an Vóta seo. Tá roinnt mhaith leabhar curtha i gcló ag an Institiúid seo—sé sin an Léinn Cheiltigh a bhaineann leis an Institiúid—ach is i mBéarla is mó atá an eagarthóireacht déanta ar na leabhra sin. Is i mBéarla atá an réamhrá agus na nótaí. Bhfuil glactha leis an mBéarla ag an Institiúid sin chun an obair sin a dhéanamh i Scoile an Léinn Cheiltigh atá de chúram orthu a dhéanamh? Má tá, an amhlaidh a cheapann siad ná bhfuil an Ghaeilge oiriúnach chun obair sin a dhéanamh? Tá leabhar a chuir an tAthair Breathnach in eagar agus bhain sé usáid as Ghaeilge, ach sna leabhra eile, chómh fada agus is féidir liom a dhéanamh amach, agus scrúdaíos sa leabharlainn iad, Béarla atá in usáid ag na heagarthóirí. Scoláirí óga cuid mhaith de na heagarthóirí sin agus baineann siad úsáid as Ghaeilge chómh maith leis an mBéarla.

Bhfuil an tuairim beo fós ins an áit sin chómh maith agus in áiteanna eile gur teanga mharbh í an Ghaeilge agus ná fuil le déanamh acu ach na rudaí atá fágtha a chur i gcló i slí go mbeid le fáil do na daoine a thiocfaidh in ár ndiaidh cosúil le Laidin agus Gréigis agus gan úsáid a bhaint as an nGaeilge in aon chor chun an eagarthóireacht a dhéanamh?

Nuair bhí an Bille chun an Institiúid a chur ar bun ag dul tríd an Dáil cheapas gur chun an Ghaeilge agus an Ghaolachas a chur in uachtar i Scoil an Léinn Cheiltigh a tugadh isteach í. Pé scéal é, ní mar sin atá. Ní thuigim é agus ba mhaith liom go mbeadh an tAire i ndon míniú a thabhairt dúinn mar gheall ar obair na hInstitiúide seo.

Tomás Ó Deirg

Ní dóigh liom gurb é fáth a cuireadh an Scoil Ghaeilge ar bun ná chun an Ghaeilge a chur ar aghaidh mar theanga. 'Sé fáth, is dócha, gur cuireadh ar bun é ná chun scoláireacht, staidéar agus léinn na Gaeilge a chur ar aghaidh. Is rud eadarnáisiúnta staidéar den tsórt sin. Cuireann daoine sa bhFrainc, sa Ghearmáin agus i dtíortha eile suim sa rud a déantar anseo san Institiúid. Mar sin, má theastaíonn ó scoláire a chuid scríbhní nó páipéirí d'fhágaint in aon teanga faoi leith—a cheapann sé a bheith níos feiliúnaí agus níos tabhachtaí ó thaobh na tíre seo—ba mhaith le lucht léinn i ngach tír caoi fháil na páipéirí nó na leabhra sin a léamh agus a scrúdú.

Ní dóigh liom go mba cheart chur isteach orthu ach leigint dóibh a rogha féin a bheith acu. Tá prionsabal mór i gceist anseo agus níor mhaith linn bheith ag cur isteach ar ollmhna ollúna léannta dá leithéidí sin. Isé an prionsabal lena bhfuil glactha againn gan cur isteach ar obair na hInstitiúide de ghnáth chómh fada is a bhaineas sé le hobair na hInstitiúide fhéin, taobh istigh dí fhéin.

Vote put and agreed to.