Vol. 455 No. 5
5 D'fhiafraigh Mr. Martin den Aire Ealaíon, Cultúir agus Gaeltachta an bhfuil sé beartaithe aige ceantair Ghaeltachta a ainmniú mar cheantair atá tábhachtach ó thaobh oidhreacht nádúrtha na tíre de agus mar sin le hiad a chosaint ó fhoraoiseacht nó tógáil mhíchuí nó ó aon rud eile a chuirfeadh isteach ar an oidhreacht sin. [12559/95]
Tá Ceantair Oidhreachta Nádúrtha molta le roghnú ar fud na tíre, ar a n-áirítear ceantair Ghaeltachta, bunaithe ar an taighde eolaíochta is fearr atáar fáil, ionas go mbeadh cosaint speisialta acu in aghaidh forbairtí a d'fhéadfadh tionchar neamhfhabhrach a bheith acu ar ghnáthóga agus gnéithe atá i mbaol.
Ní miste a rá nach n-ainmneofar ceantair mar Cheantair Oidhreachta Nádúrtha go dtí go mbeidh an tAcht um Fhiadhúlra, 1976, leasaithe ag an Oireachtas.
Is polasaí de chuid an Aontais Eorpaigh agus de chuid na tíre seo go gcaithfí forbairtí a bhfuil deontais á lorg ina leith a bheith comhoiriúnach le caomhnú na timpeallachta. De bharr nádúr na talún, maraon leis na gnáthóga agus na gnéithe atá le fáil ann, beidh cásanna ann nuair nach mbeidh talamh atá lonnaithe i gCeantair Oidhreachta Nádúrtha cáilithe le haghaidh deontais.
Tá iarrtha ar na húdaráis áitiúla an tSeirbhís Pháirceanna Náisiúnta agus Fhiadhúlra a chur ar an eolas maidir le forbairtí atá beartaithe agus a d'fhéadfadh tionchar neamhfhabhrach a bheith acu ar na Ceantair Oidhreachta Nádúrtha atá molta le roghnú. Tabharfaidh an tSeirbhís Pháirceanna Náisiúnta agus Fiadhúlra a cuid tuairimí faoi acmhainn na bhforbairtí atá beartaithe chun damáiste a dhéanamh don timpeallacht agus, más gá, beidh deis ag an tseirbhís cur i gcoinne tograí tríd an gcóras pleanála.
Tá mé ag lorg cothromaíochta idir caomhnú anseo agus forbairt, agus ag cur san áireamh go bhfuil forbairt riachtanach ó thaobh fostaíochta de sna Gaeltachtaí. An bhfuil sé i gceist agat ceantair áirithe, b'fhéidir, a chur ar leataobh, atá tábhachtach ó thaobh Oidhreachta Nádúrtha de, céim ar chéim leis an fhorbairt atá ag dul ar aghaidh. Tá ceantair áirithe sna Gaeltachtaí an-tábhachtach ar fad, ó thaobh cheist na hoidhreachta de. An fhoraiseacht, mar shampla, tá sé ag déanamh an-chuid damáiste faoi láthair i gcuid mhaith de na ceantair, go háirithe i mBaile Mhúirne agus i gCúl Aodha, agus i gContae Mhaigh Eo chomh maith. Tá easpa coinníollacha pleanála ann faoi láthair maidir le foraoiseacht. Tá an-chuid daoine atá lonnaithe sa Ghaeltacht buartha faoin bhforbairt sin atá ag cur isteach ar ghnátshaol na ndaoine.
Is é an rud is tábhachtaí ná, nach gá rogha a dhéanamh idir fostaíocht agus caomhnú na hoidhreachta. Tá sé tábhachtach freisin go mbeadh seans againn an fhorbairt chuí a phleanáil chun na Gaeltachtaí a chaomhnú agus a fhorbairt. Ag an am céanna, caithfidh teagmháil bheith ann idir an Chomhairle Oidhreachta agus na húdaráis éagsúla. De réir m'eolais, mar a luaigh mé cheana féin, ainmneofar na ceantair oidhreachta nuair a leasaítear an tAcht Fhiadhúlra 1976. Ansin beidh seans ag na pobail áitiúla dul i gcomhairle leis na húdaráis éagsúla agus is ansin a dhéanfar cinneadh. Chomh maith leis sin beidh caoi ann achomharc a dhéanamh más mian leo é sin a dhéanamh. I ndeireadh na dála caithfimid rogha a dhéanamh, agus maidir leis an rogha sin, is gá na tosca a lua agus déanfaidh mé amhlaidh.
