Oideachas trí Mheán na Gaeilge: Tairiscint (Atógáil) [Comhaltaí Príobháideacha]

Thairg an Teachta Aengus Ó Snodaigh an tairiscint seo a leanas ar an 4 Márta 2025:

Déanann Dáil Éireann:

ceiliúradh ar ár dteanga náisiúnta agus ár bpríomhtheanga oifigiúil atá lárnach i saol sóisialta, cultúir agus eacnamaíoch an náisiúin uile, an Stáit, agus na Gaeltachta ach go háirithe, mar mheán bríomhar, nua-aimseartha agus síorathraitheach sa ghnáthshaol laethúil, foghlama, cúraim, tráchtála, ceartais, riaracháin, litríochta, ceoil, drámaíochta, agus ealaíon closamhairc, mar a léirítear sa rath atá bainte amach go hidirnáisiúnta ag Kneecap agus An Cailín Ciúin, chomh maith le bheith mar sheod ár n-oidhreachta Gaelach agus an teanga oifigiúil is ársa de chuid an Aontais Eorpaigh;

tréaslú le múinteoirí, tuismitheoirí, pobail scoile, daltaí, gníomhairí agus eagraíochtaí fud fad oileán na hÉireann as obair na gcapall a dhéanamh chun bua na Gaeilge agus an Ghaeloideachais a bhronnadh ar na glúnta óga, go minic i gcomhthéacsanna deacra, agus murach a gcuid oibre ní bheadh muid in ann a mhaíomh go bhfuil breis is 2 milliún cainteoir Gaeilge fud fad na tíre inniu;

aitheantas a thabhairt don tairbhe a bhaineann leis an nGaeloideachas, go hacadúil agus i dtéarmaí forbartha cognaíche agus scileanna riachtanach do slite beatha agus deiseanna eile fadsaoil, agus cuirimid fáilte roimh an taighde leanúnach san earnáil seo, ag nótáil an staidéar de chuid Ollscoil Mhiami le déanaí a d’aithin buntáistí an ilteangachais do leanaí le huathachas agus leanaí eile;

ceart gach leanbh chun tumoideachais i scoil lán-Ghaeilge a dhearbhú;

na cuspóirí náisiúnta seo a leanas a ghlacadh dár gcóras oideachais maidir leis an teanga náisiúnta:

— rochtain a chinntiú do chách ar ár dteanga náisiúnta, agus don saibhreas litríochta, cultúir agus staire a bhaineann léi;

— úsáid na Gaeilge a mhéadú fud fad na tíre, agus go háirithe mar theanga an phobail sa Ghaeltacht, i mBailte Seirbhíse Gaeltachta, agus i Líonraí Gaeilge;

— an t-éileamh don Ghaeloideachas ó thuismitheoirí agus ó leanaí ní amháin a shásamh ach a fhás; agus

— líon agus caighdeán cainteora Gaeilge a oiliúint atá leordhóthanach ar a laghad chun spriocanna agus dualgais eile reachtúil a shásamh, lena n-áirítear, ach ní amháin, an gá le freastal ar phobail Ghaeltachta agus ar chainteoirí Gaeilge lasmuigh di ina dteanga féin, an dualgas i leith an sprioc bhaint amach go mbeidh 20% d’earcaithe státseirbhíse inniúil sa Ghaeilge ó 2030, agus an dualgas múinteoirí a sholáthar ar ardchaighdeán don oideachas Gaeilge i scoileanna lán-Ghaeilge agus Béarla;

a nótáil le himní:

— gur thit líon na ndaltaí ag freastal ar scoileanna lán-Ghaeilge sa tréimhse ina raibh sé geallta sa chlár Rialtais deireanach obair i dtreo an líon sin a dhúbailt;

— go bhfuil aon chontae déag sa Stát seo gan Gaelcholáiste ar bith;

— go bhfágtar roinnt daltaí gan an deis tairbhe iomlán a fháil as oideachas trí Ghaeilge toisc teip ar an ngeallúint iompar scoile a sholáthar don scoil lán-Ghaeilge is gaire;

— go bhfuil tionchar díréireach ag ganntanas múinteora ar an earnáil lán-Ghaeilge agus suirbhé 2023 de chuid Cumann Múinteoirí Éireann tar éis aithint nach raibh 50% de Ghaelscoileanna agus Scoileanna Ghaeltachta in ann folúntais fadtéarmach múinteora a líonadh i gcomparáid le 28% de na bunscoileanna Béarla;

— go raibh ar 80% de na hiarbhunscoileanna Gaeltachta a ghlac páirt i suirbhé Tuairisc.ie múinteoirí nach raibh líofa sa Ghaeilge a earcú agus theip ar aon trian stádas a bhaint amach mar Scoil Ghaeltachta;

— nach bhfuil foirgneamh buan ag 39% de Ghaelscoileanna;

— nach bhfuil ach teaghlach amháin as gach cúig sa Ghaeltacht ag tógáil a gclann trí Ghaeilge;

— go bhfuil líon na gcainteoirí laethúla Gaeilge sa Ghaeltacht tar éis titim don dara daonáireamh as a chéile;

— gur léirigh tuairisc de chuid ArdChigire na Roinne Oideachais i 2022 go raibh droch-chomparáid le déanamh idir múineadh na Gaeilge agus múineadh na gcroí-ábhar eile;

— nach bhfuil ach leath de na luathbhlianta pobalmhaoinithe pobal-mhaoinithe Gaeltachta ina naíonraí; agus

— nach féidir le scoileanna a dhéanann freastal ar phobail Ghaeltachta lonnaithe lasmuigh dá teorannacha, lena n-áirítear i mBailte Seirbhíse Gaeltachta, cur isteach ar stádas mar Scoil Ghaeltachta;

aiféal a chur in iúl:

— faoi chinneadh Fhianna Fáil, Fhine Gael, agus na Neamhspleáchaigh Réigiúnacha ina gClár Rialtais 2025 fáil réidh leis na geallúintí ríthábhachtacha i gClár Rialtais 2020 maidir leis an nGaeilge sa chóras oideachais, lena n-áirítear i measc rudaí eile:

— "an bhéim ar Ghaeilge labhartha a mhéadú sa seomra ranga";

— "oibriú i dtreo líon na ndaoine óga atá i scoileanna Gaeilge a dhúbailt faoi láthair";

— "beartas cuimsitheach a sholáthar don Ghaeilge ó oideachas réamhscoile go hoideachas múinteoirí do gach scoil";

— "tacaíochtaí a mhéadú don Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta"; agus

— "an clár ina múintear Corpoideachas trí Ghaeilge a leathnú do gach bunscoil agus leanúint ar aghaidh ag méadú líon na n-iarbhunscoileanna sa chlár seo";

— maidir le teip an Rialtais deireanaigh geallúint an iar-Aire Stáit Patrick O’Donovan, mar a bhí, a chomhlíonadh chun Scéim Labhairt na Gaeilge a thabhairt ar ais do theaghlaigh Gaeltachta;

— in ainneoin go roghnódh 23% de thuismitheoirí Gaelscoil áitiúil, go gciallaíonn an easpa soláthair faoi riar Rialtais i ndiaidh a chéile nach bhfuil ach 8% de dhaltaí bunscoile agus 3% ag an iarbhunscoil ag freastal ar scoil lán-Ghaeilge, agus titim i líon na ndaltaí ag fáil oideachas trí Ghaeilge ó timpeall 50,000 sa bhunscoil go dtí thar ar 17,000 ag an iarbhunscoil, agus níos lú ná 3,000 sa tríú leibhéal ag staidéar trí Ghaeilge;

— go dtugann an próiseas reatha chun patrúin nua iarbhunscoile a roghnú cosc buan i ndáiríre do mhóramh i gceantar ar son scoil Béarla, fiú áit ina bhfuil scoileanna Béarla áitiúla ann cheana féin agus gan rogha ar bith lán-Ghaeilge;

— faoin bpléascadh ar líon na ndíolúintí do dhaltaí ó staidéar na Gaeilge ó 2.5% sa bhliain 1999 go dtí breis is 13% inniu, a lán acu ag déanamh staidéar ar theanga iasachta go dtí an Ardteistiméireacht gan fadhb, pléascadh atá imithe in olcas toisc critéir curtha i bhfeidhm ag an Aire Norma Foley atá, de réir cur síos a thug Cumann Disléicse na hÉireann, "lochtach go mór agus... nach réitíonn ar chor ar bith leis an gcuid eile den phróiseas bailiúcháin fianaise";

— faoi theip Airí Oideachais i ndiaidh a chéile Alt 9(a) d’Acht Oideachais 1998 a chinntiú ionas go gcuirfeadh scoileanna oideachas ‘ar fáil do mhic léinn ar oideachas é is cuí dá gcumais agus dá riachtanais’, agus cinneadh glactha acu ina áit chun daltaí a choimeád amach ó foghlaim na Gaeilge seachas foghlaim a chur in oiriúint dá riachtanais, agus go minic ag cur iachall ar dhaltaí roghnú idir croí-ábhar na Gaeilge agus rochtain ar shainteagasc;

— faoin easpa scrúdú cainte agus gur fuarthas réidh leis an mBonnleibhéal don Teastas Sóisearach;

— gur imigh an Polasaí don Oideachas Gaeltachta 2017-2022 in éag gan iarbheart;

— faoi chinneadh an Aire Helen McEntee le déanaí chun leasuithe cúlchéimnitheacha do Ghaeilge na hArdteiste a bhrú chun cinn tar éis drochphróiseas comhairliúcháin i gcoinne comhairle ó mhúinteoirí, agus scrúdú níos deacra á mbagairt ar dhaltaí lán-Ghaeilge gan aon bhuntáiste;

— faoin dtitim 30% i líon na mná tí ag óstú daltaí ag freastal ar choláistí samhraidh sa Ghaeltacht ó 2017, agus na costais a bhíonn iomarcach go minic ar dhaltaí;

— faoi thionchar na mblianta fada dí-infheistíochta agus na gciorruithe fógartha le déanaí ag Foras na Gaeilge ar an oideachas lán-Ghaeilge agus ar dheiseanna seach-churaclaim;

— maidir leis an dteip iomlán atá déanta chun deiseanna lán-Ghaeilge a chur chun cinn ag an tríú-leibhéal, diúltú an iar-Aire Simon Harris, mar a bhí, roimh leasuithe chun ról níos mó a thabhairt don Údarás um ArdOideachas ina leith, agus nach bhfuil an oideachas tríú-leibhéal san áireamh i bhforbairt an Pholasaí don Oideachas lán-Ghaeilge lasmuigh den Ghaeltacht;

— gur theip an gheallúint réamh-thoghcháin maidir le Gaelcholáiste do Bhaile Átha Cliath 2, 4, 6 agus 8;

— maidir leis an iachall curtha ar dhaltaí Gaeloideachais iompú ar an mBéarla agus iad ag bogadh ar aghaidh tríd na leibhéil oideachais réamhscoile, bunscoile, iarbhunscoile agus tríú-leibhéal;

— go bhfuil sé mar thoradh ar an ngearradh siar de shíor atá déanta ar uaireanta teagaisc na Gaeilge i mbunscoileanna Béarla nach bhfuil fiú an íosmhéid 1,250 uair atá riachtanach trasna an bhunscolaíocht agus iarbhunscolaíocht chun bunchumas a bhaint amach i dteanga de réir caighdeáin idirnáisiúnta;

— gurb í an Ghaeilge an t-aon chroí-ábhar nach ndéantar dul chun cinn daltaí inti a thástáil i ngach bunscoil de réir scrúduithe Dhroim Chonrach de chuid an Fhoras Taighde ar Oideachas; agus

— faoi iarrachtaí na Roinne Oideachais chun coincheap an Aonaid Gaeilge, atá fós neamhshainithe, laistigh de scoil agus timpeallacht Béarla a chur chun cinn in áit Gaelcholáiste tumoideachais ann féin a sholáthar áit ina bhfuil éileamh; agus

éileamh ar an Rialtas:

— na geallúintí thúsluaite nár baineadh amach ó 2020 a ghlacadh ar ais sa Chlár Rialtais nua, agus cloí leis an ngeallúint maidir le Scéim Labhairt na Gaeilge a thabhairt ar ais;

— Bille a thionscnú chun an ceart dearbhaithe agus na spriocanna glactha sa rún seo a chinntiú sa dlí;

— pleanáil chun 50% den daonra a bhaint amach in ann an Ghaeilge a labhairt faoi 2050, agus spriocanna céimnitheacha a shocrú chun freastal ar scoileanna lán-Ghaeilge a mhéadú, lena n-áirítear chun soláthar a dhúbailt laistigh de deich mbliana agus aon cheathrú den soláthar bunscoile a bhaint amach faoi 2045;

— an cur chuige bunleibhéil a thugann tús áite do rogha scoile lán-Ghaeilge a sholáthar áit nach ann dó agus scoil nua á bhunú a leathnú don dara leibhéal;

— tús áite a thabhairt do Ghaelscoil a sholáthar do cheantar Bhaile Átha Cliath 10 agus 12, agus soláthar Gaelcholáistí do cheantar Bhaile Átha Cliath 2, 4, 6 agus 8, do cheantar Bhaile Átha Cliath 9; do cheantar Bhaile Átha Cliath 18 agus Choill na Silíní; do Chaisleán an Bharraigh, Co. Mhaigh Eo; do Chloch na Coillte, Co. Chorcaí; do Chill Dhéagláin, Co. na Mí; don Tulach Mhór, Co. Uíbh Fháilí; agus do Sord/Mullach Íde i gContae Bhaile Átha Cliath, agus é mar sprioc go mbeadh Gaelcholáiste amháin ar a laghad i ngach contae faoi 2045;

— a ghealltanas a chomhlíonadh chun iompar scoile a sholáthar don scoil lán-Ghaeilge is gaire;

— cur chuige iomlán nua ionchuimsitheach d’fhoghlaim an dara teanga, oiriúnaithe do riachtanais gach dalta, a chur in áit an chreat reatha do dhíolúintí, i gcomhairle le daltaí reatha agus iarscoláirí, tuismitheoirí, oidí, saineolaithe, agus grúpaí a dhéanann ionadaíocht thar cheann daoine le deacrachtaí foghlama, sainriachtanais oideachasúla, agus daltaí inimirceacha;

— obair chun a chinntiú go bhfuil áiseanna agus leabhair suas chun dáta agus tarraingteach ar fáil do scoileanna lán-Ghaeilge ar chomhchaighdeán leo siúd atá ar fáil do scoileanna Béarla;

— cinntiú go gcuimsítear riachtanais ar leith na ndaltaí lán-Ghaeilge agus Gaeltachta nárbh iad an Ghaeilge nó an Béarla an príomhtheanga acu, nó a chuir tús lena gcuid oideachas lasmuigh den Stát, i bpolasaithe an todhchaí a bhaineann le huaireanta taca teanga agus staidéar na Gaeilge;

— ról ar leith an tumoideachais luathbhlianta lán-Ghaeilge a aithint agus ciste a chruthú chun tacú le leathnú na seirbhísí luathbhlianta lán-Ghaeilge fud fad na tíre, agus é mar sprioc go mbeadh 100% den soláthar sa Ghaeltacht lán-Ghaeilge;

— ligint don freastal réamhscoile lán-Ghaeilge a bheth mar chúinse iontrála Gaelscoile;

— rannóg a bhunú sa Roinn Oideachais chun scoileanna Béarla a éascú ag aistriú isteach i scoileanna lán-Ghaeilge chun freastal ar an éileamh reatha;

— Ciste Caipitil ar leith a chruthú do Scoileanna lán-Ghaeilge chun dul i ngleic leis an gcóiríocht neamhchuí a ghoilleann go díréireach ar Ghaelscoileanna agus ae Ghaelcholáistí;

— na liúntais múinteora Gaeltachta agus lán-Ghaeilge a thabhairt ar ais;

— straitéis náisiúnta a fhorbairt chun feabhas a chur ar an gcaighdeán teagaisc agus líon na múinteoirí atá inniúil chun an Ghaeilge a mhúineadh agus chun múineadh i scoileanna lán-Ghaeilge mar chuid de thobar comónta uile-Éireann, deiseanna a mhéadú don forbairt ghairmiúil leanúnach, agus painéal ar leith a bhunú do mhúinteoirí agus múinteoirí ionaid do scoileanna lán-Ghaeilge;

— athbhreithniú cuimsitheach a chur i gcríoch ar ról na Gaeilge sna hinstitiúidí oiliúna do mhúinteoirí chun a chinntiú go bhfuil siad oiriúnach dá bhfeidhm cumas sa Ghaeilge a chothú, maoiniú cuí a sholáthar do na hinstitiúidí seo, go háirithe iad siúd a chuireann Máistir Gairmiúil san Oideachas, agus tús a chur leis an obair chun Coláiste Oideachais ar leith lán-Ghaeilge a bhunú sa Ghaeltacht;

— uaireanta teagaisc reatha a chosaint don Ghaeilge i mbunscoileanna, agus féachaint ar bhealaí na huaireanta seo a mhéadú chun oideachas leordhóthanach sa teanga a sholáthar chun cainteoirí a chruthú de réir an dea-chleachtais idirnáisiúnta, lena n-áirítear tríd an pháirt-thumoideachas;

— scrúdú Gaeilge Dhroim Chonrach a chinntiú mar thástáil caighdeánach riachtanach i ngach bunscoil;

— moltaí an Chomhchoiste Oireachtas Gaeilge a chur i bhfeidhm maidir leis an sonraíocht T1/T2 Ardteistiméireachta Gaeilge, scrúdú cainte a chinntiú de luach 40% ar a laghad agus rogha Bonnleibhéal a thabhairt ar ais do Ghaeilge an Teastas Shóisearaigh, agus scrúduithe a chaighdeánú de réir leibhéil faoin gComhchreat Tagartha Eorpach um Theangacha;

— Polasaí ar lean don Oideachas Gaeltachta a fhorbairt, agus é mar sprioc go mbeidh glacadh 100% le stádas mar Scoil Ghaeltachta sa Ghaeltacht, agus a leathnú chun scoileanna lán-Ghaeilge lasmuigh den Ghaeltacht a chuimsiú a dhéanann freastal ar phobail Gaeltachta agus Líonraí Gaeilge;

— Pacáiste Tarrthála a sholáthar d'earnáil na gColáiste Samhraidh Gaeltachta agus sprioc fadtéarmach a shocrú faoina mbeidh deis ag gach dalta Gaeloideachais freastal;

— ranganna Gaeilge saor in aisce a chur ar fáil d’fhoghlaimeoirí ag leibhéil tosaitheora agus idirmheánach i ngach contae tríd na Boird Oideachais agus Oiliúna; and

— an tríú-leibhéal a chuimsiú mar chuid den Pholasaí don Oideachas lán-Ghaeilge lasmuigh den Ghaeltacht, dualgas a chur ar an Údarás um ArdOideachas chun tabhairt faoin bpleanáil maidir le deiseanna an Ghaeilge a staidéar agus staidéar trí Ghaeilge ag an tríú-leibhéal a phleanáil, agus roghanna a scrúdú maidir le ollscoil lán-Ghaeilge a bhunú.

Atógadh an díospóireacht ar leasú Uimh. 1:

Go scriosfar na focail go léir tar éis "Dáil Éireann" agus go gcuirfear an méid seo a leanas ina n-ionad:

"a thabhairt dá haire go bhfuil an Rialtas tiomanta do chosaint agus do chur chun cinn na Gaeilge, agus go bhfuil geallta ag an Rialtas deiseanna a leathnú do scoláirí freastal ar Ghaelscoileanna agus ar Ghaelcholáistí; go n-aithníonn sí:

— go raibh tionchar dearfach suntasach buan ag an bPolasaí don Oideachas Gaeltachta ar scoileanna agus ar phobail Ghaeltachta, rud a d'fhág go bhfuil méadú tagtha ar úsáid na Gaeilge labhartha i scoileanna Gaeltachta agus athnuachan ar mhórtas pobail sa teanga;

— go bhfuil €405 milliún infheistithe ag an Rialtas ar thograí caipitil i scoileanna lán-Ghaeilge agus Gaeltachta ó 2020 go 2024;

— go bhfuil infheistíocht shuntasach bhreise déanta ag an Rialtas sa Ghaeilge sa chóras oideachais ag an mbunleibhéal agus ag an iar-bhunleibhéal, lena n-áirítear sna réimsí a bhaineann le hathchóiriú curaclaim, soláthar tacaíochtaí foghlama gairmiúla do mhúinteoirí, agus oiliúint tosaigh múinteoirí;

— a bhuí leis an maoiniú méadaithe atá curtha ar fáil ag an Rialtas, go bhfuil an Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta (COGG) in ann tacaíocht luachmhar a chur ar fáil do scoileanna, lena n-áirítear acmhainní nuálacha, tarraingteacha teagaisc agus foghlama a fhorbairt don Ghaeilge agus trí Ghaeilge, agus mol digiteach d'acmhainní Gaeilge;

— go bhfuil rannán ar leith – an GaelAonad – bunaithe in Oide chun tacaíocht foghlama ghairmiúil a chur ar fáil maidir le múineadh na Gaeilge agus teagasc trí Ghaeilge, rud a rachaidh go mór chun sochair do mhúinteoirí agus do cheannairí scoile sa réimse seo;

— gur aithníodh san athbhreithniú a críochnaíodh le déanaí ar Scéim Iompair Scoile na Roinne Oideachais go dtacaíonn agus go n-éascaíonn an scéim rochtain do pháistí ar an suíomh oideachais lán-Ghaeilge is gaire dóibh;

— trí thionscadail ar nós an Tionscadail um Fhoghlaim Chomhtháite Ábhar agus Foghlama (FCÁT) agus Gaelbhratach, go bhfuil deiseanna méadaithe ag na mílte daltaí agus scoláirí ar fud na tíre dul i ngleic leis an nGaeilge ar bhealach comhtháite i rith an lae scoile;

— toisc go bhfuil an Ghaeilge ina croí-ábhar do dhaltaí agus do scoláirí i mbunscoileanna agus in iar-bhunscoileanna, go gcinntítear go mbíonn deis ag gach páiste agus duine óg dul i ngleic leis an teanga mar chuid dá n-oideachas; agus

— gur thug beagnach 1.9 milliún duine le fios sa daonáireamh is déanaí go raibh siad in ann Gaeilge a labhairt, méadú 6% ón daonáireamh roimhe sin; agus

go n-iarrann sí ar an Rialtas:

— plean náisiúnta do sholáthar na Gaeilge i bhfoghlaim agus cúram na luath-luath-óige agus i gcúram leanaí d'aois scoile a fhoilsiú;

— plean gnímh don Ghaeilge i scoileanna meán-Béarla a fhoilsiú;

— comhairliúchán a reáchtáil chun bonn eolais a chur faoi fhorbairt an chéad leagan eile den Pholasaí don Oideachas Gaeltachta;

— a chinntiú go nglacfar cur chuige comhtháite agus nuálach chun tacú le pobail Ghaeltachta lena n-áirítear soláthar oideachais trí mheán na Gaeilge i mBailte Seirbhíse Gaeltachta;

— polasaí don oideachas lán-Ghaeilge lasmuigh den Ghaeltacht a fhoilsiú;

— tascfhórsa a bhunú a mbeidh sé de chúram air contanam soláthair don oideachas lán-Ghaeilge a dhearadh agus múnlaí an tsoláthair a bhfuil ann a athshamhlú;

— a chinntiú go dtarlóidh an fás atá beartaithe san oideachas lán-Ghaeilge ar bhealach atá ailínithe go hiomlán le riachtanais fhoriomlána an chórais scoile agus na scoláirí a bhfreastalaíonn sé orthu, lena n-áirítear Riachtanais Speisialta Oideachais, cleachtas ardchaighdeáin i dteagasc na Gaeilge i ngach suíomh scoile, agus cur chuige lán-ionchuimsitheach i leith theagasc na Gaeilge;

— polasaí comhtháite don Ghaeilge sa chóras oideachais a fhoilsiú, ag cur san áireamh na polasaithe don oideachas Gaeltachta, don oideachas lán-Ghaeilge agus do mhúineadh na Gaeilge i scoileanna meán-Bhéarla;

— suirbhé rogha tuismitheoirí a dhéanamh chun éileamh ar bhunoideachas lán-Ghaeilge a aithint;

— tacú le hiar-bhunscoileanna múinteoirí a roinnt le haghaidh múineadh na Gaeilge agus le haghaidh ábhair a mhúineadh trí mheán na Gaeilge;

— oibriú i dtreo cur le líon na gclár Oiliúna Tosaigh Múinteoirí atá ar fáil trí Ghaeilge;

— tús áite a thabhairt d'athfhorbairt thrialacha caighdeánaithe Gaeilge Dhroim Conrach do scoileanna lán-Ghaeilge agus do scoileanna meán-Bhéarla; agus

— leanúint le maoiniú a chur ar fáil do COGG chun forbairt bhreise acmhainní Gaeilge a éascú, lena n-áirítear acmhainní chun tacú le múineadh na Gaeilge i scoileanna meán-Bhéarla.".

- (Aire Stáit ag an Roinn Forbartha Tuaithe agus Pobail)

An Ceann Comhairle

I must now deal with a postponed division relating to the motion regarding the guaranteeing the right to education in Irish for all. On Tuesday, 4 March 2025, on the question, "That the amendment to the motion be agreed to", a division was claimed and in accordance with Standing Order 85(2), that division must be taken now.

Amendment put:

The Dáil divided: Tá, 86; Níl, 70; Staon, 0.

Tá

Aird, William.
Ardagh, Catherine.
Boland, Grace.
Brabazon, Tom.
Brennan, Shay.
Brophy, Colm.
Browne, James.
Burke, Peter.
Butler, Mary.
Butterly, Paula.
Buttimer, Jerry.
Byrne, Malcolm.
Byrne, Thomas.
Cahill, Michael.
Callaghan, Catherine.
Calleary, Dara.
Canney, Seán.
Carrigy, Micheál.
Carroll MacNeill, Jennifer.
Chambers, Jack.
Cleere, Peter 'Chap'.
Clendennen, John.
Connolly, John.
Cooney, Joe.
Cummins, John.
Currie, Emer.
Daly, Martin.
Dempsey, Aisling.
Devlin, Cormac.
Dillon, Alan.
Dolan, Albert.
Donohoe, Paschal.
Dooley, Timmy.
Feighan, Frankie.
Fleming, Seán.
Foley, Norma.
Gallagher, Pat the Cope.
Geoghegan, James.
Grealish, Noel.
Harkin, Marian.
Harris, Simon.
Healy-Rae, Danny.
Healy-Rae, Michael.
Heneghan, Barry.
Heydon, Martin.
Higgins, Emer.
Keogh, Keira.
Lahart, John.
Lawless, James.
Lowry, Michael.
Maxwell, David.
McAuliffe, Paul.
McCarthy, Noel.
McConalogue, Charlie.
McCormack, Tony.
McGrath, Séamus.
McGreehan, Erin.
Moran, Kevin Boxer.
Moynihan, Aindrias.
Moynihan, Michael.
Moynihan, Shane.
Murnane O'Connor, Jennifer.
Murphy, Michael.
Naughton, Hildegarde.
Neville, Joe.
O'Connell, Maeve.
O'Connor, James.
O'Dea, Willie.
O'Donnell, Kieran.
O'Donovan, Patrick.
O'Meara, Ryan.
O'Shea, John Paul.
O'Sullivan, Christopher.
O'Sullivan, Pádraig.
Ó Cearúil, Naoise.
Ó Fearghaíl, Seán.
Ó Muirí, Naoise.
Richmond, Neale.
Roche, Peter.
Scanlon, Eamon.
Smith, Brendan.
Smyth, Niamh.
Timmins, Edward.
Toole, Gillian.
Troy, Robert.
Ward, Barry.

Níl

Ahern, Ciarán.
Bacik, Ivana.
Bennett, Cathy.
Brady, John.
Buckley, Pat.
Byrne, Joanna.
Carthy, Matt.
Clarke, Sorca.
Collins, Michael.
Connolly, Catherine.
Conway-Walsh, Rose.
Coppinger, Ruth.
Cronin, Réada.
Crowe, Seán.
Cullinane, David.
Cummins, Jen.
Daly, Pa.
Devine, Máire.
Doherty, Pearse.
Donnelly, Paul.
Ellis, Dessie.
Farrelly, Aidan.
Farrell, Mairéad.
Fitzmaurice, Michael.
Gannon, Gary.
Gibney, Sinéad.
Gogarty, Paul Nicholas.
Gould, Thomas.
Graves, Ann.
Guirke, Johnny.
Hayes, Eoin.
Healy, Seamus.
Hearne, Rory.
Kenny, Eoghan.
Kenny, Martin.
Kerrane, Claire.
Lawless, Paul.
Lawlor, George.
Mac Lochlainn, Pádraig.
McGettigan, Donna.
McGrath, Mattie.
McGuinness, Conor D.
Mitchell, Denise.
Mythen, Johnny.
Nash, Ged.
Newsome Drennan, Natasha.
Ní Raghallaigh, Shónagh.
Nolan, Carol.
O'Callaghan, Cian.
O'Donoghue, Richard.
O'Donoghue, Robert.
O'Flynn, Ken.
O'Gorman, Roderic.
O'Hara, Louis.
O'Reilly, Louise.
O'Rourke, Darren.
Ó Laoghaire, Donnchadh.
Ó Murchú, Ruairí.
Ó Snodaigh, Aengus.
Quinlivan, Maurice.
Rice, Pádraig.
Sheehan, Conor.
Sherlock, Marie.
Smith, Duncan.
Stanley, Brian.
Tóibín, Peadar.
Wall, Mark.
Ward, Charles.
Ward, Mark.
Whitmore, Jennifer.

Staon

Tellers: Tá, Deputies Mary Butler and Emer Currie; Níl, Deputies Pádraig Mac Lochlainn and Denise Mitchell.

Amendment declared carried.

Question put: "That the motion, as amended, be agreed to".

The Dáil divided: Tá, 87; Níl, 71; Staon, 0.

Tá

Aird, William.
Ardagh, Catherine.
Boland, Grace.
Brabazon, Tom.
Brennan, Brian.
Brennan, Shay.
Brophy, Colm.
Browne, James.
Burke, Peter.
Butler, Mary.
Butterly, Paula.
Buttimer, Jerry.
Byrne, Malcolm.
Byrne, Thomas.
Cahill, Michael.
Callaghan, Catherine.
Calleary, Dara.
Canney, Seán.
Carrigy, Micheál.
Carroll MacNeill, Jennifer.
Chambers, Jack.
Cleere, Peter 'Chap'.
Clendennen, John.
Connolly, John.
Cooney, Joe.
Crowe, Cathal.
Cummins, John.
Currie, Emer.
Daly, Martin.
Dempsey, Aisling.
Devlin, Cormac.
Dillon, Alan.
Dolan, Albert.
Donohoe, Paschal.
Dooley, Timmy.
Feighan, Frankie.
Fleming, Seán.
Foley, Norma.
Gallagher, Pat the Cope.
Geoghegan, James.
Grealish, Noel.
Harkin, Marian.
Harris, Simon.
Healy-Rae, Danny.
Healy-Rae, Michael.
Heneghan, Barry.
Heydon, Martin.
Higgins, Emer.
Keogh, Keira.
Lahart, John.
Lawless, James.
Lowry, Michael.
Maxwell, David.
McAuliffe, Paul.
McCarthy, Noel.
McCormack, Tony.
McGrath, Séamus.
McGreehan, Erin.
Moran, Kevin Boxer.
Moynihan, Aindrias.
Moynihan, Michael.
Moynihan, Shane.
Murnane O'Connor, Jennifer.
Murphy, Michael.
Naughton, Hildegarde.
Neville, Joe.
O'Connell, Maeve.
O'Connor, James.
O'Dea, Willie.
O'Donnell, Kieran.
O'Donovan, Patrick.
O'Meara, Ryan.
O'Shea, John Paul.
O'Sullivan, Christopher.
O'Sullivan, Pádraig.
Ó Cearúil, Naoise.
Ó Fearghaíl, Seán.
Ó Muirí, Naoise.
Richmond, Neale.
Roche, Peter.
Scanlon, Eamon.
Smith, Brendan.
Smyth, Niamh.
Timmins, Edward.
Toole, Gillian.
Troy, Robert.
Ward, Barry.

Níl

Ahern, Ciarán.
Bacik, Ivana.
Bennett, Cathy.
Brady, John.
Buckley, Pat.
Byrne, Joanna.
Carthy, Matt.
Clarke, Sorca.
Collins, Michael.
Connolly, Catherine.
Conway-Walsh, Rose.
Coppinger, Ruth.
Cronin, Réada.
Crowe, Seán.
Cullinane, David.
Cummins, Jen.
Daly, Pa.
Devine, Máire.
Doherty, Pearse.
Donnelly, Paul.
Ellis, Dessie.
Farrelly, Aidan.
Farrell, Mairéad.
Fitzmaurice, Michael.
Gannon, Gary.
Gibney, Sinéad.
Gogarty, Paul Nicholas.
Gould, Thomas.
Graves, Ann.
Guirke, Johnny.
Hayes, Eoin.
Healy, Seamus.
Hearne, Rory.
Kelly, Alan.
Kenny, Eoghan.
Kenny, Martin.
Kerrane, Claire.
Lawless, Paul.
Lawlor, George.
Mac Lochlainn, Pádraig.
McGettigan, Donna.
McGrath, Mattie.
McGuinness, Conor D.
Mitchell, Denise.
Mythen, Johnny.
Nash, Ged.
Newsome Drennan, Natasha.
Ní Raghallaigh, Shónagh.
Nolan, Carol.
O'Callaghan, Cian.
O'Donoghue, Richard.
O'Donoghue, Robert.
O'Flynn, Ken.
O'Gorman, Roderic.
O'Hara, Louis.
O'Reilly, Louise.
O'Rourke, Darren.
Ó Laoghaire, Donnchadh.
Ó Murchú, Ruairí.
Ó Snodaigh, Aengus.
Quinlivan, Maurice.
Rice, Pádraig.
Sheehan, Conor.
Sherlock, Marie.
Smith, Duncan.
Stanley, Brian.
Tóibín, Peadar.
Wall, Mark.
Ward, Charles.
Ward, Mark.
Whitmore, Jennifer.

Staon

Tellers: Tá, Deputies Mary Butler and Emer Currie; Níl, Deputies Pádraig Mac Lochlainn and Denise Mitchell.

Question declared carried.

Dáil Éireann díospóireacht - Wednesday, 5 Mar 2025