Vol. 445 No. 9
38 D'fhiafraigh Mr. McGinley den den Tánaiste agus Aire Gnóthaí Eachtracha an bhfuair sé cóip de ráiteas Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge maidir le stádas na Gaeilge san Aontas Eorpach; an bhfuil aon phlé déanta aige leis an gComhdháil faoin gceist; agus an ndéanfaidh sé ráiteas faoi na moltaí. [
122 Mr. J. Higgins asked the Tánaiste and Minister for Foreign Affairs if he has made a submission to the European Union for recognition of Irish as an EU official working language; and if he will make a statement on the matter. [73/94]
Tá me chun Ceisteanna 38 agus 122 a fhreagairt le chéile.
Is sa bhliain 1973, ar dhul isteach dúinn sa Chomhphobal Eorpach, a bunaíodh stádas na Gaeilge san Aontas Eorpach. Cuirtear in iúl go reachtúil é in Alt 3 d'ár gConradh Aontachais.
Tá na Conarthaí bunaidh uile ar fáil i nGaeilge, mar shampla na Conraithe Aontachais, An tAcht Eorpach Aonair agus Conradh Mhaastruicht ar an Aontas Eorpach.
Tá an Ghaeilge á úsáid freisin ar Pasanna Eorpacha i ngach tír san Aontas, ar chomh-chéim leis na teangacha eile.
Ach ní teanga oibre den Aontas Eorpach an Ghaeilge. Ní luaitear an Ghaeilge i liosta "teangacha oifigiúla agus oibre Institiúidí an Chomphobail" a tá mar aguisín ar an Ionstraim dhleathach den Chomhairle ina leagtar amach go foirmeálta córas teangacha an Aontais.
Tá staidéar déanta agam ar mholtaí Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge i dtaobh stádas na Gaeilge san Aontas Eorpach.
I mí Meitheamh bhuail oifigigh ó mo Roinn-se, maraon le hoifigigh ó Ranna Stáit eile a bhuil baint acu leis an cheist, go háirithe ón Roinn Ealaíon, Cultúrtha agus Gaeltachta, le hionadaí ó Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge agus eagraíochtaí eile Gaeilge, chun a dtuairimí ar úsáid na Gaeilge san Aontas Eorpach a phlé.
Is dócha go mbeidh córas teangacha na nInstitiúidí i measc na ceisteanna a bheas le plé ag an Chomhdháil idir Ionadaithe na mBallstát (CIB no Intergovernmental Conference) i 1996. Tá ordú tugtha agam go ndéanfaí mionscrúdú, le feiscint ar chóir don Rialtas ceist stádas na Gaeilge a tharraingt anuas ag an Intergovernmental Conference. Sa scrúdú sin cuirfear san áireamh torthaí na gcainteanna leis na heagraíochtaí Gaeilge agus na moltaí úd ó Chómhdháil Náisiúnta na Gaeilge.
Deirtear liomsa ó bheith ag labhairt le Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge agus le daoine a bhfuil suim acu sa Ghaeilge gur chóir duit meastachán a chur ar bun faoi cé mhéid post gur féidir leis an Rialtas anseo a chur ar fáil ó thaobh cúrsaí oibre na dteangacha Eorpacha de — aistriúcháin agus mar sin de.
An aontódh an tAire leis an moladh sin agus an meastachán a chur ar bun?
Ní raibh aon díospóireacht fós ar an gceist sin ach tá súil agam go mbeidh seans againn an t-ábhar a phlé i 1996.
An bhfuil an tAire sásta le stádas na Gaeilge ó thaobh teangacha na hEorpa de? Is mion teanga í faoi láthair agus ní teanga oibre í. An bhfuil an tAire sásta leis an stádas sin? An mbíonn sé ag cur brú anois is arís chun go mbeadh aitheantas ag an Ghaeilge?
Tá an stádas an-lag ar fad. Ba i 1973 a shocraigh an Comhphobal stádas na Gaeilge agus níor déanadh aon athrú ar sin ó shin i leith. Ach beimíd ag iarraidh i 1996 athrú a dhéanamh ar stádas na Gaeilge.
Tá dhá cheist agam dom Tánaiste. Maidir leis an staidéar atá déanta aige, an bhfuil sé ar intinn aige an staidéar sin a fhoilsiú; agus cathain a fhoilseoidh an Rialtas é?
An dara cheist ná maidir le seirbhís Theilifís na Gaeilge. An bhfuil airgead le fáil ón gComhaontas Eorpach le haghaidh na seirbhíse sin? Agus an bhfuil iarracht á déanamh airgead a fháil ón Eoraip chun an tseirbhís a chur ar bun?
Ar an gcéad dul síos ní mise atá freagrach as Teilifís na Gaeilge. Tá me cinnte go bhfuil an tAire Ealaíon, Cultúir agus Gaeltachta ag iarraidh airgead a fháil ó gach áit le haghaidh Teilifís na Gaeilge. Maidir le foilsiú an staidéir, níl an cheist sin socraithe im aigne fós.
Tá dhá cheist agam don Aire maidir le stádas na Gaeilge san Aontas Eorpach.
An chéad cheann is ceann an-bhunúsach í. An gceapann an tAire féin go pearsanta gur cheart go mbeadh an Ghaeilge ina teanga oibre? An dara cheist ná ag cur san áireamh go bhfuil Coláiste Móibhí — an Coláiste Ullmhúcháin deireannach sa Stáit seo — le dúnadh más fíor do thuairiscí ón Roinn Oideachais, an gceapann an Tánaiste go gcabhródh an stádas nua sin don Ghaeilge mar theanga oibre san Aontas Eorpach, leis an méid post aistriúcháin a bheidh ar fáil do dhaoine gur suim leo agus a labhrann Gaeilge sa Stáit seo, le cur chun cinn labhairt na Gaeilge sa tír.
Gan dabht ba mhaith liomsa an Ghaeilge a bheith mar theanga oibre sa Chomhphobal. Ach is ceist an-dheacair í seo le reiteach i 1996 mar nár tugadh stádas don Ghaeilge mar theanga oibre nuair a chuaigh Éire isteach sa Chomhphobal i 1973. Is ceist don Aire Oideachais an cheist faoi Choláiste Móibhí.
I understand it was the intention to take Question No. 39 with No. 34 which was not taken in priority time because of the absence of Deputy Connor.
