Dáil Éireann Debate, Tuesday - 22 November 2022
394. D'fhiafraigh Deputy Martin Browne den Aire Oideachais i gceist a tuairimí ar an bhaint dén scrúdú béil ón Teastas Sóisearach, ina tuairim an bhfuil bhagairt do leibhéil Ghaeilge labhartha na mac léinn ón mbeart seo’. [57595/22]
Amharc ar fhreagraTá mo Roinn tiomanta i gcónaí d’úsáid na Gaeilge labhartha a spreagadh. Bhí forbairt na sonraíochtaí nua curaclaim don Ghaeilge sa tSraith Shóisearach bunaithe ar thaighde agus ar chomhairliúchán fairsing leis na comhpháirtithe oideachais, lena n-áirítear múinteoirí atá ag obair agus daltaí. Déantar forbairt ghairmiúil leanúnach (FGL) a chuirtear ar fáil do mhúinteoirí a chomhlánú le raon tacaíochtaí eile. Tugann an cur chuige nua aitheantas níos fearr d’fhorbairt chumas labhartha na ndaltaí, lena n-áirítear a gcumas Gaeilge a labhairt, thar thrí bliana na Sraithe Sóisearaí.
Tá an measúnú ar scileanna na Gaeilge labhartha mar chuid lárnach den eispéireas foghlama teanga foriomlán agus tarlaíonn sé ar bhealaí éagsúla. Chomh maith le tascanna a chur i gcrích ina n-úsáideann agus ina léiríonn an scoláire a scileanna labhartha chun torthaí foghlama ar leith a bhaint amach, déantar measúnú foirmiúil ar a scileanna teanga labhartha freisin trí Mheasúnuithe Rangbhunaithe (MRBnna), a bhfuil an dara ceann acu bunaithe go hiomlán ar inniúlacht teanga labhartha an scoláire. Tá an MRB nasctha le malartuithe leanúnacha sa seomra ranga agus taispeánann sé léiriú níos barántúla ar shuimeanna agus ar leibhéil inniúlachta na ndaltaí sa Ghaeilge. Tá sé tábhachtach go ndéantar scileanna labhartha gach scoláire a mheasúnú anois in MRBnna agus go ndéantar tuairisciú foirmiúil orthu i bPróifíl Ghnóthachtála na Sraithe Sóisearaí. Murab ionann agus an fhormáid tuairiscithe roimhe seo ina bhfuair iarrthóirí grád foriomlán amháin bunaithe ar a ngnóthachtáil sa Ghaeilge sa Teastas Sóisearach, cibé acu a thug siad faoin mbéaltriail roghnach nó nár thug, ceadaíonn Próifíl Ghnóthachtála na Sraithe Sóisearaí do ghnóthachtálacha na ndaltaí sna MRBnna a thaifeadadh go neamhspleách ar an toradh sa scrúdú státdheimhnithe.
Chomh maith leis sin, is fiú tabhairt faoi deara go raibh an scrúdú cainte roimhe seo sa Teastas Sóisearach roghnach agus gur thóg thart ar 40 % de na daltaí é, agus go ndearna a múinteoirí measúnú air go ginearálta. Mar gheall ar na socruithe nua measúnaithe ar an taobh eile, ní mór do gach dalta measúnú a dhéanamh ar a gcuid scileanna labhartha tríd an MRB.
Ag freagairt d’iarratais a fuarthas ó pháirtithe leasmhara tríd an gcomhairliúchán a rinneadh le déanaí ar dhréacht-sonraíochtaí T1 agus T2 do Ghaeilge na hArdteistiméireachta, chinn Comhairle CNCM athbhreithniú a dhéanamh ar luath-achtú na Gaeilge, T1 agus T2, sa tSraith Shóisearach. Dá réir sin, tuigim go bhfuil tuairisc ar luath-achtú na Gaeilge, T1 agus T2, sa tSraith Shóisearach á cur i gcrích faoi láthair ag an CNCM.
