Vol. 483 No. 5
6 D'fhiafraigh Mr. McGinley den Aire Ealaíon, Oidhreachta; Gaeltachta agus Oileán an bhfuil iarratas ina Roinn ó Oileán Ghabhla maidir le deontas do oibreacha riachtachta ar an oileán agus an gcuirfidh sí deontas ar fáil leis na hoibreacha seo a dhéanamh ar bhóithre agus céibheanna an oileáin. [20647/97]
Tá iarratas déanta ag Comhairle Chontae Dhún na nGall le mo Roinnse maidir le hoibreacha ar bhóithre agus ar chéibheanna ar Oileán Ghabhla. Tá an t-iarratas seo á mheas ag mo Roinn faoi láthair tar éis é a bheith pléite leis an gcomhairle chontae. Tuigim go maith na deacrachtaí atá ag muintir an oileáin. Bhuail mé le toscaireacht ón oileán tamall ó shin agus is féidir leis an Teachta a bheith cinnte de go ndéanfaidh mé gach iarracht chun cuidiú leis na tograí atá i gceist thar tréimhse.
Tá lúcháir orm a chluinstin ón Aire go bhfuil iarratas an chomhairle chontae faighte aige agus go bhfuil sé á mheas go báúil. Táimid iontach sásta leis an méid atá á dhéanamh i Roinn an Aire agus leis an méid a rinne an Teachta Carey nuair a bhí sé ina Aire Stáit do na hoileáin eile sa chontae.
Bhí díomá ar mhuintir Ghabhla nár cuireadh deontas ar fáil dóibh as measc na ndeontas deiridh a tugadh amach tá cúpla seachtain ó shin. Cáilíonn Gabhla go huile agus go hiomlán: tugann Údarás na Gaeltachta aitheantas dóibh, tá roinnt deontas tithíochta curtha ar fáil ann; thug Meitheal Forbartha na Gaeltachta aitheantas dóibh agus chuir siad deontais ar fáil do thionscnamh éigin ar an oileán.
Cén uair a bhfuil an tAire ag súil go mbeidh sé in ann ráiteas a dhéanamh maidir le deontas a chur ar fáil leis na hoibreacha fíorthábhachtacha seo a dhéanamh? Tá mé ag trácht ar chéibheanna agus ar bhóithre. An mbeidh sé ábalta é a dhéanamh roimh dheireadh na bliana seo nó an gcaithfimid fanacht go dtí an bhliain seo chughainn?
Seo mar a sheasann an scéal. Thug mé cuairt ar chuid mhaith de na hoileáin. Níor éirigh liom dul go hOileán Ghabhla ach le cúnamh Dé réiteoidh mé an t-easnamh sin an bhliain seo chughainn.
Rinne muid liosta den obair ba phráinní agus ba éasca a dhéanamh go sciobtha ar na hoileáin. Ceadaíodh airgead le gairid i leith na hoibre sin. Tá an t-iarratas seo á mheas agus tá súil agam go ndéanfar cinneadh go luath ach ní shamhlóinn ar aon chaoi go ndéanfaí tada roimh an bhliain nua, fiú dá gceadófaí airgead, Is féidir leis an Teachta a bheith cinnte nach mbeidh aon ró-mhoill ar cheadú airgid más rud gurb é sin an cinneadh a dhéanfar. Níor mhaith liom dul roimh aon chinneadh nó roimh aon chomhairle a chuirfear orm. Tá an rud á mheas ach níl i gceist agam dul chun leadráine le meastóireacht; déanfar cinneadh chomh luath agus is féidir ag brath ar chomhairle agus ar an staidéar a dhéanfar air. Tá roinnt tograí ceadaithe cheana féin le cúpla mí anuas ag éirí as na cuairteanna a tugadh ar an hoileáin éagsúla.
Tá a fhios agam go bhfuil stádas speisialta cánach ag cuid de na hoiléain agus chuala mé an tAire Stáit féin á rá, nuair a bhí sé ina urlabhraí ag ceann de na fochoistí a bhí againn ag plé na ceiste go mion, sé sin, má dhéantar infheistíocht ar oileán go mbíonn lascaine cánach le fáil. Sílim go bhfuil sé ar fáil ag na hoileáin ar chósta thiar na hÉireann, ar Oileán Thoraí, ar Oileán Árainnmhór agus is dóigh ar Oileán Inis Bó Finne. An bhféadfaí an stádas sin a thabhairt d'Oileán Ghamhla mar dá dtabharfaí, tá mé cinnte go mba spreagadh é do mhuintir an oileáin fhéin infheistíocht a dhéanamh ann agus áiseanna a chur ar fáil do thurasóirí agus na tithe agus mar sin de a fheabhsú. B'fhéidir go mbaineann sé seo leis an Roinn Airgeadais níos mó ná le Roinn an Aire Stáit ach cad é dearcadh an Aire Stáit air sin?
Táimid ag imeacht beagán ó ábhar na ceiste ach freagróidh mé an cheist seo le cead an Cheann Comhairle. Tá stádas áirithe cánach tugtha do chuid de na hoileáin. De réir mar a thuigim, ní raibh mórán éilimh ar an scéim mar bhí an faoiseamh cánach le tabhairt ar thithe go mbeadh buanchónaí iontu, ach go leor de na hoileánaigh, níl dóthain ioncaim acu le faoiseamh cánach a fháil ar thada. Mar sin, caithfear an cheist sin a aithbhreithniú ina iomlán. Mar is eol don Teachta, sa bpolasaí a réitigh mé roimh an toghcháin bhí ceist cúrsaí cánach i gcoitinne luaite sa gcáipéis agus beidh an cheist sin á scrúdú. Cuirfear chuile oileán go bhfuil cónaí buan air san áireamh sa scrúdú a dhéanfar.
