Léim ar aghaidh chuig an bpríomhábhar
Gnáthamharc

Dáil Éireann díospóireacht -
Thursday, 27 Nov 1997

Vol. 483 No. 5

Other Questions. - Comharchumainn Ghaeltachta

P. J. Sheehan

Ceist:

7 D'fhiafraigh Mr. Sheehan den Aire Ealaíon, Oidhreachta; Gaeltachta agus Oileán cén chabhair atá á thabhairt ag a Roinn do chomharchumainn i leith na nGaeltachtaí; cé mhéad a tugadh do gach ceann le trí bliana anuas ; agus an ndéanfaidh sí ráiteas ina thaobh. [20783/97]

1994

1995

1996

£

£

£

Comharchumann Ghaeltacht Lár Thir Chonaill

1,650

Comharchumann Oileán Árainn Mhór Teo.

12,300

Comharchumann Marglan Stoic an Chlocháin Teo.

7,000

Comharchumann Iascairí Ailt an Chorráin Teo.

3,500

Comharchumann Inis Meáin Teo.

10,500

40,000

Comharchumann Dhúiche Sheoigheach Teo.

830

8,000

15,120

Comharchumann Shailearna Teo.

30,000

Comharchumann Chonamara Thiar Teo.

2,500

Comharchumann Forbartha Inis Mór Teo.

1,200

Comhar Caomhán Teo.

5,460

4,800

Comharchumann Naomh Fhionáin Teo.

12,000

20,000

Comharchumann Forbartha Chorca Dhuibhne Teo.

1,000

2,000

Comharchumann Chléire Teo.

1,250

Comharchumann Ráth Cairn Teo.

1,200

2,000

Comharchumann Uan Chairraí Teo.

9,000

Comharchumainn Ghaeltachta — Deontais Reachtála (1994-1996)

1994

1995

1996

Comharchumann Ghaeltacht Lár Thir Chonaill

15,000

15,000

Comharchumann Oileán Árainn Mhór Teo.

18,000

29,500

40,000

Comhar Thoraí Teo.

22,000

31,000

37,000

Comharchumann na Rosann Teo.

7,000

8,500

10,000

Comharchumann Forbartha Ghaoth Dobhair Teo.

22,500

18,750

22,500

Comharchumann Bhaile Uí Chonaill

6,250

Comharchumann Iascairí Iarthar Mhaigh Eo Teo.

15,000

21,250

20,000

Comharchumann Inis Meáin Teo.

22,000

*91,000

40,000

Comharchumann Dhúiche Sheoigheach Teo.

20,000

26,500

33,000

Comharchumann Shailearna Teo.

20,000

26,500

33,000

Comharchumann Chonamara Thiar Teo.

47,500

20,000

33,000

Comharchumann Forbartha Inis Mór Teo.

22,000

22,000

40,000

Comhar Caomhán Teo.

11,000

42,000

40,000

Comharchumann Forbartha an Leith Thrúigh Teo.

4,800

4,800

4,800

Comharchumann Naomh Fhionáin Teo.

19,000

19,000

19,000

Comharchumann Forbartha Chorca Dhuibhne Teo.

20,000

27,583

33,000

Comharchumann Chléire Teo.

21,000

30,500

40,000

Comharchumann Ráth Cairn Teo.

20,000

26,500

33,000

* Cúnamh aonuaire de £60,000 san áireamh.

Aistríodh freagracht mo Roinne-se i leith na gComharchumann Gaeltachta go dtí Údarás na Gaeltachta le héifeacht ó 1 Eanáir i mbliana. Tá sonraí faoi na deontais (deontais reachtála agus deontais chaipitil) a d'íoc mo Roinnse leis na Comharchumainn Ghaeltachta éagsúla sna blianta 1994 go 1996 á gcur timpeall sa Tuairisc Oifigiúil.

An féidir leis an Aire Stáit a rá an raibh teagbháil fhoirmeáilte idir a Roinnse agus Údarás na Gaeltachta i leith ceadúnais don Údarás ionas go dtiocfadh na comharchumainn faoina chúram? Cén sórt pleain atá aige maidir le comharchumainn nua a bhunú agus an bhfuil sé ar intinn aige cabhair bhreise a thabhairt do na comharchumainn ó s rud é go bhfuil sé leagtha amach sa Chlár Rialtais go bhfuil sé mar bhunchloch ag an Rialtas go dtabharfaí buntáiste infheistíochta agus fostaíochta do na háiteanna seo? An bhfuil sé chun cabhair bhreise a thabhairt do na comharchumainn atá ann faoi láthair agus do chomharchumainn a bhunófar as seo amach chun go gcuirfeadh siad jabanna ar fáil?

De thoradh cinneadh a rinne an tAire a bhí ann romham, níl freagracht agamsa as na comharchumainn níos mó. Aistríodh an fhreagracht sin go dtí Údarás na Gaeltachta. Is ceist don Údarás í an bhfuil sé i gceist acu deontais a thabhairt do chomharchumainn nua nó méadú deontais a thabhairt do na comharchumainn atá ann i láthair na huaire.

Tá an tÚdarás tar éis a chur in iúl dom go bhfuil sé i gceist acu staidéar a dhéanamh ar na comharchumainn ach is ceist í go hiomlán don Údarás na socruithe a rinneadh sula dtáinig mise isteach sa Roinn.

(Dublin West): Tá an tAire Stáit ag rá dáiríre nach bhfuil aon fhreagracht air siúd faoi cheist seo na ndeontas comharchumainn ach caithfidh sé a admháil chomh maith nach féidir aon cheist a chur sa Dáil i dtreo is go mbeadh an Rialtas freagrach as an scéal, Ní ceart go ligfí don méid sin tarlú mar mar is eol don Aire Stáit, ceann de na fadhbanna is mó atá ag tír seo faoi láthair ná an brú eacnamaíochta ar dhaoine an tuath a thréigint agus dul isteach i gcathracha móra na tíre, cathracha atá thar a bheith lán cheana féin agus brú uafásach ar spás agus ar sheirbhísí iontu.

An bhféadfadh an tAire Stáit a rá go ginearálta, fiú, an bhfuil aon phlean á ullmhú ag an Rialtas chun leibhéal áirithe infheistíochta a dhéanamh i gcomharchumainn sna Gaeltachtaí a dhéanfadh difríocht suntasach don líon post a fhéadfaí a chur ar fáil agus a chuirfeadh deireadh ar an tslí sin le bánú na Gaeltachta? Ní bheadh ar dhaoine an Ghaeltacht a fhágáil ansin agus d'fhéadfaidís fanacht ann agus saol níos fearr a bheith acu ann, rud a mhaolódh an brú ar na cathracha. Ach caithfidh an infheistíocht a bheith

Aontaím leis an Teachta. Is trua nach bhfuil na comharchumainn faoin Roinn níos mó agus nach féidir liom freagairt go díreach don Dáil as na comharchumainn. Is é an t-iarAire a d'aistrigh freagracht na gcomharchumainn anonn chuig Údarás na Gaeltachta——

Agus a chuir airgead ar fáil don Údarás.

——agus a chuir suim chomhionann ar fáil don Údarás.

Agus thóg mé an smacht pholaitiúil as.

Tá cuid againn a chreideann go bhfuilimid tofa le smacht pholaitiúil a choinneáil ar rudaí agus cuid againn a chreideann go mba cheart an smacht——

Beidh stair na gcomharchumann suimiúil nuair a scríobhfar é.

Beidh sé thar a bheith spéisiúil. Bhí mé féin mar bhainisteoir comharchumainn le beagnach scór bliana agus bhí mé i mo chathaoirleach ar chomharchumainn go dtí gur ceapadh mar Aire Stáit mé. Chaith mé blianta fada ag saothrú agus ag treabhadh an iomaire a bhfuil an méid seo measa ag an Teachta air. Agus thiocfainn leis go hiomlán go bhfuil ról thar a bheith tábhachtach ag na comharchumainn i bhforbairt na Gaeltachta mar bhí siad in ann obair a dhéanamh i gceantair nuair nár éirigh leis na heagrais Stáit fáil isteach iontu.

Agus d'ardaigh mé na deontais riaracháin don chéad uair le píosa fada.

D'admhaigh mé é sin ach is é an trua é gur thóg an Teachta an dara cinneadh.

Maidir le breis airgid do na comharchumainn, mar a d'fhógair mé nuair a bhí muid ag caint ar na Meastacháin inné, tá an-áthas orm go bhfuil breis airgid curtha ar fáil don Údarás an bhliain seo chughainn; tá ardú substaintiúil faighte acu san airgead atá ag dul dóibh agus beidh siad in ann ardú a thabhairt do na comharchumainn, le cúnamh Dé, agus ba mhaith an rud é cúnamh agus forbairt a thabhairt dóibh mar tá obair anmhaith ar bun acu.

Barr
Roinn