Vol. 492 No. 6
13 D'fhiafraigh Mr. McGinley den Aire Ealaíon, Oidhreachta, Gaeltachta agus Oileán cé mhéad airgid a chaith a Roinn ar mhuir-oibreacha ar Oileán Thoraí sna blianta 1996 agus 1997 agus cé mhéad atá ar intinn a chaitheamh i rith na bliana seo. [14524/98]
26 D'fhiafraigh Mr. M. Higgins den Aire Ealaíon, Oidhreachta, Gaeltachta agus Oileán cé mhéad airgid, do gach bliain ó 1990 ar aghaidh, a cuireadh ar fáil chun feabhsúcháin a chur i gcrích ar Oileán Thoraí; agus an luafaidh sí an chaoi ar caitheadh an t-airgead agus na tograí eile ar aistríodh an t-airgead chucu. [14473/98]
64 D'fhiafraigh Mr. Perry den Aire Ealaíon, Oidhreachta, Gaeltachta agus Oileán cad é an scéal faoi láthair faoi fhorbairt ché Oileán Thoraí, Contae Dhún na nGall agus an ndéarfaidh sí cá mhéad airgid a chaithfear air i mbliana; agus an ndéanfaidh sí ráiteas ina thaobh. [14485/98]
Tógfaidh mé Ceisteanna Uimh. 13, 26 agus 64 le chéile.
Mar atá tugtha le fios agam cheana féin i bhfreagraí a thug mé ar Cheist Dála Uimh. 74 den 7 Bealtaine 1998 agus Uimh. 394 den 26 Bealtaine 1998 ceadaíodh suim £4.6 milliún i 1996 chun scéim mhór mhuiroibreacha a chur i gcrích thar thréimhse trí bliana ag an mBaile Thiar, Toraigh. Is í Roinn na Mara agus Acmhainní Nadúrtha atá freagrach as na hoibreacha sin a chur i gcrích ar son mo Roinnse agus tá siad tar éis tuairisciú anois go dtógfaidh sé ceithre bliana ar a laghad chun an scéim a chríochnú.
Maidir leis an gceist faoi airgead a bheith aistrithe go dtí tograí eile chuir mé in iúl i bhfreagra a thug mé ar Cheist Dála Uimhir 238 den 17 Nollaig 1997 gur shocraigh mé ar shuim £500,000 a chur ar fáil chun bóithre sa Ghaeltacht a fheabhsú i 1997 — cé nach raibh soláthar i Vóta mo Roinne chuige sin. Bhí an soláthar sin ar fáil dom toisc, go háirithe, nach ndeachaigh clár muiroibreacha mo Roinnse — na móroibreacha ag Toraigh go príomha — chun cinn chomh tapaidh agus a bhíothas ag súil leis i 1997.
Íocadh £1.984 milliún sa bhliain 1996 agus íocadh £1.148 milliún i 1997 i leith na móroibreacha ag Toraigh. Tá caiteachas £1milliún measta do 1998. Chomh maith leis sin d'íoc mo Roinnse suim £20,000 le Comhairle Chontae Dhún na nGall i 1997 chun oibreacha fheabhsúcháin a chur i gcrích ar an oileán ag cé an Dúin.
Ba mhaith liom buíochas a ghabháil leis an Aire as ucht an t-eolas a thug sé dom. Mar atá fhios aige agus ag daoine eile atá i mo chuideachta anseo — an Teachta Dukes agus an Teachta Carey — is fada muintir Thoraí ag fanacht leis an ché seo leis na blianta. Bhí imní mór orthu i mbliana nuair a cuireadh moill chomh fada sin ar thús a chur ar an obair. Níor thosaigh an obair ach le cúpla lá anuas cé go mba chóir dó a bheith ag dul ar aghaidh le cúpla mí. Bhí imní orthu chomh maith nuair a chuala siad gur baineadh airgead as an méid a cuireadh i leataobh do Thoraí do chúiseanna eile. Cúiseanna maithe ach ní fheicim cén fáth go gcaithfi an t-airgead a bhaint amach as an ciste a cuireadh ar fáil do ché Thoraí a raibh siad ag fanacht chomh fada sin leis.
An bhféadfadh an tAire geallúint a thabhairt don Dáil anois go leanfar ar aghaidh leis an obair seo go dtí go mbeidh sé críocnaithe i gcionn bliain nó dhó eile agus nach ndéanfar gearradh siar ar bith ar an bplean a bhí beartaithe, a cuireadh ar aghaidh go dtí an Roinn agus ar ceadaíodh airgead dó ón tosach?
Tá freagra an-shimplí ar an gceist sin agus rinne mé iarracht é a mhiniú inné. Séard a tharla ná nach ndeachaidh an obair ar aghaidh chomh scioptha agus a bhíothas ag súil leis. Níl aon smacht díreach ag mo Roinnse ar an ráta ar a ndéanfar an obair air. Ó tharla nach ndeachaidh an obair ar aghaidh bhí airgead a bhí curtha i leataobh ag mo Roinn fágtha gan úsáid taobh istigh den bhliain reatha anuraidh agus tá cosúlacht ar an scéal go dtárlóidh an rud céanna i mbliana. Mar is eol don Teachta déantar airgeadú scéimeanna na Ranna éagsúla ó bhliain go bliain agus má bhionn fuíollach airgid fágtha seachas é a thabhairt ar ais le cead an Roinn Airgeadais caitear é ar scéim éigin eile. Is féidir liom dearbhú áfach go mba mhaith leis an Roinn go dtiocfadh an obair ar aghaidh chomh scioptha agus is féidir. Srianta oibre seachas srianta airgid atá i gceist anseo. Ní bheidh aon srian airgid á chur ar an scéim taobh istigh den airgead iomlán atá ceadaithe. Ní easpa airgid ach easpa deis oibre a choinnigh siar an scéim agus níl i gceist ciorrú ar bith a dhéanamh ar an bplean mar a leagadh amach é ag an Rialtas deiridh. Cuirfear i gcríoch go hiomlán é agus tá súil agam go n-éireoidh le Roinn na Mara anois an obair a chur i gcríoch taobh istigh den scála nua ama atá tugtha dúinn — sé sin ceithre bliana in ionad trí bliana. Caithfidh mé a rá go bhfuil diomá orm féin gur thóg sé bliain breise ach ní bheidh aon chiorrú ar an scéim agus beidh dóthain soláthar airgid ag an Roinn le freastal ar an obair ar fad de réir mar a dhéantar é ag Roinn na Mara. An áit a tháinig an lug ar an lag ba í Roinn na Mara a tháinig sé agus ní sa Roinn seo agus ní ceist airgid a bhí ann.
Baineann Ceist 26 leis seo. Chuir mé an £4.6m ar fáil do Oileán Thorai i 1996 agus bheadh sé an-éasca domsa i 1997 an t-airgead a aistriú ón caiteachas sin go dtí na bóithre áise. Ach is é an comhairle a bhí ar fáil dom sa Roinn nuair a bhí mé im' Aire ná go raibh geallúint faighte againn ó Roinn na Mara go mbeadh an obair ag tosú. An rud atá tábhachtach anois agus an cheist an chuir an Teachta McGinley ar an Aire Stáit ná an dtabharfadh sé geallúint má chuirfear moill, faoi mar tharla gan innealtóirí a chur ar fáil ag Roinn na Mara, go bhfaighidh sé na hinnealtóirí ar chonradh i dtreo is go gcríochnófar an obair ar Thoraí taobh istigh de spioc dáta a bheidh scríofa síos — taobh istigh de dhá bhliain nó trí bhliain. Ní raibh mí-chinnteacht ar bith ag baint leis. Rinne muid ainilís air agus bhí sé intuigthe go gcuirfí an obair i gcríoch agus go dtosnófaí ar an obair. Níor chuir mise an obair ar mhuiroibreacha Thoraí isteach sna meastacháin ionas go mbeadh sé ar fáil chun a bheith caite ar bhealach eile. Bheadh sé popular sin a dhéanamh ach bhí an obair tábhachtach do Thoraí.
Caithfidh mé é a rá uair amháin eile. Nuair a tháinig mise isteach sa Roinn is é an comhairle a tugadh dom ná nach gcaithfeadh Roinn na Mara an t-airgead a bhí curtha ar fáil agatsa taobh istigh den bhliain 1997 sa bhliain áirithe sin, go raibh moill ar an obair nár bhain olc, maith nó donaí le mo Roinn.
D'fhág sin mise le dhá rogha. An t-airgead a bhí le bheith fágtha ar bhealach amháin nó ar bhealach eile a chur ar ais go dtí an Roinn Airgeadais nó cead na Roinne a iarraidh len é a chaitheamh ar rud éigin eile. Ba mhaith liom a rá uair amháin eile nach é an Roinn seo a shocraigh nach gcaithfí an t-airgead ach gurb é Roinn na Mara a dúirt nach mbeadh ar a gcumas é a chaitheamh go fisiciúil sách scioptha taobh istigh den bhliain seo caite.
Tá an-mhuinín agamsa as na státseirbhísigh atá ag tabhairt comhairle dom agus ba é sin an t-eolas a tugadh dom ar theacht isteach dom sa Roinn agus tá sin agam i scríbhinn. Chuirfeadh sé iontas orm go mbeadh éinne ag iarraidh a rá nár insíodh dom sin a dhéanamh taobh istigh den Roinn mar insíodh. Is ceist mhaith agus is ceist chiallmhar a chuir an Teachta Ó hUiginn orm, is é sin más rud é nach féidir le Roinn na Mara spriocama ama a bhaint amach maidir le cúrsaí muiroibreacha a bhfuil i gceist agam gníomhú. Tá mé féin buartha faoin cheist áirithe sin mar ní Toraí amháin nach bhfuil ag dul ar aghaidh chomh scioptha is a ba mhaith liom. Tá mé ag plé le hoifigigh mo Roinne faoi cad iad na bealaí gur féidir déanamh cinnte go dtiocfaidh muiroibreacha ar aghaidh chomh scioptha agus ar mhaith liom. Ní amháin go bhfuil an scéim seo le críochnú ach tá muiroibreacha in Inis Mór mar is eol don Teachta ach tá sin ag dul ar aghaidh de réir clár ama. Agus tá mór-scéimeanna eile muiroibreacha á mbeartú ag an Roinn faoi cheanntidil na n-oiléan agus freisin faoi cheanntidil na Gaeltachta. Tá mé ag iarraidh na rudaí seo a bhrú ar aghaidh. Tá, buíochas le Dia, an t-airgead agam le brú ar aghaidh le muiroibreacha agus beidh mé ag breathnú ar bhealaigh eile i gcomhairle leis na Comhairlí Chontae go mór-mhór agus na húdar áis áitiúla le gur féidir an obair a bhrú chun cinn. Sa chomhthéacs sin, tá sampla againn ón obair atá déanta ag Comhairle Chontae Chorcaí i réit each pleananna. Is ceist í go gcaithfear aghaidh a thabhairt uirthí agus i gcomhairle le Roinn na Mara agus na húdaráis áitiúla beidh mise ag brú na ceiste seo chun cinn. Ba mhaith liomsa go gcuirfí dlús breise le hobair mhuiroibreacha ar an gcósta. Creidim go bhfuil sé forthábhachtach i gcomhthéacs na Gaeltachta agus go mór-mhór i gcomhthéacs na n-oileán.
I wish to inform Deputies that written replies in Irish to the questions that were tabled in Irish have been sent to the Deputies through their post.
Written Answers follow Adjournment Debate.
